داشتن انگیزه در انجام هرکاری، بهترین موتور محرک و اساسی‌ترین عامل حرکت و رسیدن به هدف است؛ پس هر چقدر هم تلاش کنید، اما انگیزه‌ای برای درس خواندن و آمادگی برای کنکور نداشته باشید، پایان راه و کسب نتیجه مطلوب مشکل خواهد بود.
«دست‌ودلم به درس خواندن نمی‌رود و هرچه می‌خواهم خودم را متقاعد کنم که باید درس بخوانم، نمی‌توانم؛ چه‌کار کنم؟» این جمله را ممکن است که شمار قابل‌ملاحظه‌ای از داوطلبان در طی دوره آمادگی برای کنکور بگویند. نداشتن انگیزه ممکن است که ازهمان ابتدا، یک داوطلب را از مطالعه بازدارد یا در طی دوران آمادگی، به دلایل مختلفی برای وی پیش آید و او را از ادامه مسیر ناامید سازد. به دلیل اینکه نداشتن انگیزه به صورت کوتاه مدت (از چند دقیقه گرفته تا چند روز و حتی چند ماه) برای مطالعه و آمادگی داوطلبان مشکل ایجاد می‌کند، در این مقاله سعی می‌کنیم تا درباره نقش انگیزه در موفقیت و علل و زمینه‌های از بین رفتن و ایجاد آن در طول آمادگی برای کنکور، با شما صحبت کنیم.
قبل ازهرچیز به این نکته توجه داشته باشید که داشتن انگیزه درانجام هرکاری، بهترین موتورمحرک و اساسی‌ترین عامل حرکت و رسیدن به هدف است؛ پس هرچقدرهم تلاش کنید، اما انگیزه‌ای برای درس خواندن و آمادگی برای کنکور نداشته باشید، پایان راه و کسب نتیجه مطلوب مشکل خواهد بود. عوامل مختلفی ممکن است که مانع ایجاد انگیزه درس خواندن شما شود. ازجمله این عوامل می‌توان به مشکلات خانوادگی، محتوای کتاب‌های درسی و علاقه نداشتن داوطلب به آنها، احساس ترس یا نگرانی داوطلب از وضعیت خود در مقابل داوطلبان دیگر، نداشتن هدف، برنامه و امکانات آموزشی برای مطالعه خوب و اصولی، مشکلات جسمی و روحی و غیره اشاره کرد. با توجه به اینکه شما داوطلبان عزیز تقریبا در اواسط مسیر مطالعه و آمادگی برای کنکور قرار دارید، بهتر است که از همین الان (پیش از اینکه خیلی دیر شود) به ایجاد یا تقویت انگیزه‌های خود درباره آمادگی برای کنکور بپردازید. برای تحقق چنین هدفی لازم است کارهایی را انجام دهید. ازجمله مهم‌ترین این کارها عبارت‌اند از:
۱ـ هدف داشته باشید
هر رفتاری که انسان انجام می‌دهد، ناشی از تعامل سه عنصر هدف، انگیزه و نیازاست. چرا وقتی ما تشنه می‌شویم، سراسیمه به هر طرفی می‌رویم، تا آب به دست آوریم و رفع عطش کنیم؟ زیرا نیاز به آب داریم و کمبود آب در بدن ما، ایجاد انگیزه می‌کند و درنتیجه، برای رسیدن به هدف، یعنی آب، همه سعی و تلاش خود را به کار می‌گیریم. اگر شما می‌خواهید که انگیزه مطالعه کردن بیشتری پیدا کنید، در مرحله اول باید هدف خود را مشخص کنید. وقتی مشخص شد که شما چه هدفی دارید، طبعا برای رسیدن به آن هدف، احساس می‌کنید که نیازمند چیزهایی هستید که از طریق مطالعه و درس خواندن به دست می‌آیند و درنتیجه، برای دستیابی به آن چیزها، برنامه‌ریزی و سپس براساس آن برنامه، عمل می‌کنید.
پس برای اینکه انگیزه کافی به‌منظور درس خواندن پیدا کنید به این فکر کنید که برای چه مطالعه می‌کنید. به آینده‌ای روشن بیندیشید که باید با دستان خود رقم بزنید و اکنون ابزار شما داوطلب عزیز برای رسیدن به این آینده روشن، درس خواندن است. به این فکر کنید که از خود برای کنکور چه انتظاری دارید و این انتظار، واقعا درحد توان شما و حتی بسیار کمترازآن است. ممکن است که در طول مسیر، بارها ناامید یا دلزده شوید؛ اما با تمام قوا تلاش کنید تا همچنان قوی بمانید و به «اما» و«اگر»ها فکر نکنید و فقط و فقط به «باید»ها فکر کنید و اینکه شما حتما در راه رسیدن به هدفی که در پیش گرفته‌اید، موفق خواهید شد؛ پس هر آنچه را که شما را از این راه بازمی‌دارد، ازسر راه خود بردارید و به هیچ سدی اجازه خودنمایی درمقابل خودتان را ندهید و همه سدهای ناامیدی، خستگی، بی‌حالی و«نمی‌توانم»ها را نابود کنید و با فکر کردن به هدف، انگیزه گرفته و محکم و قوی قدم در راه بگذارید.
۲ـ زبان‌گردانی کنید
وقتی شما دوستان متعددی دارید، دوستی را که به شما بیشترشبیه است، عاطفه و روحیه شما را دارد و به زبان شما سخن می‌گوید، بیشتر دوست دارید و به حرف‌هایش بیشتر توجه می‌کنید، وحتی بیشتراو را به خاطر می‌سپارید. زبان کتاب، یک زبان عمومی و همگانی است و باید همچنین باشد. این شما هستید که باید پس از مطالعه، کتاب و متن، نمودار و فرمول‌ها را به زبان خود بیان کنید. به این کار در اصطلاح، زبان گردانی گفته می‌شود. زبان‌گردانی، یکی ازاصول مطالعه است. فقط کافی است که برای انجام این کار حوصله به خرج دهید؛ به این ترتیب که پیچیده‌ترین مطالب علمی را، همین طورکه مطالعه می‌کنید وجلومی‌روید، به زبان ساده، قابل فهم و بیان خوشایند خودتان برگردانید. ازخود مثال بزنید وحتی آن متن را یک بار دیگر به زبان ساده خودتان بنویسید. اگر بخواهید عینا مطالب کتاب را بخوانید و حفظ کنید عملا نمی‌توانید یادگیری‌عمیقی داشته باشید؛ اما اگر با زبان‌گردانی مطالب را یاد بگیرید، خیلی راحت‌ترهمه مطالب کتاب را بیان خواهید کرد و به خاطر خواهید سپرد.
۳ـ با کتاب شوخی کنید
وقتی تلویزیون تماشا می‌کنید یا با دوستتان صحبت می‌کنید، لبخندی بر لب دارید و راحتید؛ اما وقتی از کتاب و مطالعه صحبت می‌شود و به سراغ درس‌ها می‌روید، جدی و محکم و اخمو می‌شوید. در روان‌شناسی حافظه و یادگیری گفته می‌شود: مطالبی که بارهیجانی بیشتری دارند، بیشتر در حافظه می‌مانند و بهتر به خاطر آورده می‌شوند؛ چرا که هیجان، علاقه، تمرکز و ورود مطلب به حافظه را راحت‌تر می‌کند.
برای یاد‌سپاری بهتر مطالب کتاب، مثال هایی مهیج، شادی آفرین و حتی خنده دار بزنید. این موضوع به علاقه و تمرکز شما کمک زیادی می‌کند؛ مثلا بعد از اینکه خواندید الکترون در سیم حرکت می‌کند و به مقاومتی مثل لامپ برخورد می‌کند و لامپ را روشن می‌نماید، به زبان خودتان بگویید: موتور سوار (الکترون) در خیابانی خلوت (سیم) به سرعت حرکت می‌کند که ناگهان به دیواری (مقاومت) برخورد می‌کند و آن وقت احساس می‌کند که پروانه‌ها دور سرش می‌چرخند (روشن می‌شود)!هر چه می‌توانید به سخت‌ترین مطالب کتاب، بار هیجانی مثبت بدهید و آن را بخوانید تا مطالب بهتر و بیشتر درذهن شما بمانند. برای انجام این کار، مثال‌های مهیج بزنید و آن چنان با کتاب، شاد ومهیج برخورد کنید که گویی به دوست داشتنی‌ترین دوست خود رسیده‌اید.
۴ـ از افکار منفی بپرهیزید
یکی از مخرب‌ترین و بدترین کارهایی که می‌تواند انگیزه شما را برای یادگیری پایین آورده یا ازبین ببرد، این است که شما درطی مطالعه وآمادگی برای کنکور، به شکست‌ها فکر کنید و ناامید شوید. افکارمنفی مانند اینکه:«داوطلبان بسیارقوی زیادی وجود دارند که من نمی‌توانم با آنها مقابله کنم»، «من پیشرفت خوبی نکرده‌ام و با این همه درس نخوانده نمی‌توانم نتیجه خوبی به دست بیاورم»، «من در درس ریاضی وعربی ضعیف هستم واین درس‌ها، درس‌های مهمی برای کنکورند و من هم نمی‌توانم ضعف‌های خودم را در این درس‌ها از بین ببرم» وغیره می‌تواند آسیب جدی بر انگیزه و روحیه شما وارد کند. برای آمادگی بهتر و تقویت انگیزه، نه تنها حتی به افکار منفی فکر نکنید، بلکه افکار خنثی را هم ازذهن خود بیرون کرده و فقط به نکات مثبت خود و توانایی‌هایتان فکر کنید تا بتوانید محکم در ادامه راه حاضر باشید و تا پایان آن، که رسیدن به هدف نهایی است، گام بردارید.
۵ـ برای انجام کارهایتان برنامه مشخص داشته باشید
برنامه‌ریزی، یکی از ارکان اصلی و مهم آمادگی برای کنکور است؛ پس حتما برای دوره‌های کوتاه مدت و بلند مدت آمادگی برای کنکورخود برنامه داشته باشید وبراساس آن حرکت کنید وشب، میزان هماهنگی خود را با برنامه، ارزیابی کنید. در این برنامه‌ریزی، به هدف خود توجه خاص و همیشگی داشته باشید؛ زیرا بدون تعیین اهداف، برنامه‌ریزی غیرممکن و بدون برنامه‌ریزی، نظم نامیسراست. داشتن برنامه و عمل کردن به آن باعث می‌شود تا انگیزه شما برای مطالعه بهتر و ادامه مسیر کنکور با پشتکار بیشتر هموارتر شود.
برای اینکه انگیزه خود را برای مطالعه بیشتر کنید به نکات زیر نیز توجه داشته باشید:
۱- توکل به خدای متعال را در هیچ لحظه‌ای از دست ندهید؛ بلکه در مواقع حساس و دشواری که برایتان پیش می‌آید، بیشتر ازهمیشه، به نیروی ایمان به خدا، تکیه کنید و او را درهمه حال، ناظر برخود و پشتیبان واقعی‌تان بدانید؛ در چنین صورتی، به یاری حق، موفقیت در انتظار شما خواهد بود.
۲- ورزش کنید وبه اندازه کافی بخوابید.
۳- نقاط قوت خود را بشناسید. فهرستی از توانمندی‌های خود را تهیه کنید و روزی دو یا سه بار با صدای بلند آنها را بخوانید؛ مثلا بگویید: من شخص با استعدادی هستم و… .
۴- بیان مطالبی ناامیدانه، انگیزه و آرامش روانی فرد را کاهش می‌دهند. برای رفع این مشکل باید از ارتباط با افرادی که دارای تفکر منفی هستند، اجتناب کرد.
۵- هر زمانی که احساس می‌کنید علاقه‌ای به زندگی، تحصیل، ارتباط با دیگران و… ندارید، با مشاوران مجرب صحبت کنید تا علت بروز مشکل شما ریشه‌یابی و حل شود.
۶- سوء تغذیه، مشکلات جسمانی یا روانی نیز در بی‌رغبتی و کاهش انگیزه تاثیر دارد؛ بنابراین، اگر در این زمینه مشکلاتی دارید حتما آنها را برطرف کنید.
۷- اگر در گذشته خوب مطالعه نکرده یا نتیجه خوبی به دست نیاورده‌اید، فقط به عنوان یک تجربه به آن نگاه کنید و نه به مثابه شماتت و سرزنش کردن خودتان. احساس گناه می‌تواند نشاط و انگیزه انسان را در ادامه دادن راه بگیرد.
۸- از اینکه کمی به خود سختی دهید نهراسید. بزرگترین مانع برای رسیدن به استعدادهای درونی، همین راحت‌‌طلبی است. اتفاق‌های مهم، زمانی رخ می‌دهند که شما کمی تلاش و سختی را هم تحمل کنید.
۹- از اشتباه‌کردن نهراسید.
۱۰- فکر خود را به مسایل معمولی محدود نکنید و سعی کنید که آن را توسعه دهید و به مسایل بزرگتر و عمیق‌تر فکر کنید.
۱۱- شاد بودن را در زندگی خود انتخاب کنید. افراد شاد، همیشه انگیزه بیشتری برای انجام امور دارند. شادی حق مسلم شماست؛ هرگز آن را با چیز دیگری عوض نکنید.
۱۲- به خود یاد بدهید که کاری را که آغاز کرده‌اید، باید تمام کنید. بسیاری از ما، پیش از پایان یک کار یا انجام یک تصمیم، سراغ کار دیگری می‌رویم. این موضوع، خوب نیست. توجه داشته باشید که همیشه کارهای خود را تمام کنید.
۱۳- در «حال» زندگی کنید. وقتی در «گذشته»ها گیر کرده‌اید یا در «آینده»ای که نیامده است، سیر می‌کنید، نمی‌توانید از لحظه‌های کنونی خود استفاده کنید و تصمیمات درستی را در پیش بگیرید.
۱۴- وقتی درمانده می‌شوید یا شکست می‌خورید، هرگز عقب‌نشینی نکنید؛ شاید موفقیت در چند قدمی شما ایستاده باشد.
۱۵- همیشه آرزوهای بزرگی در سر بپرورانید. اگر چیزی فراتر از سطح انتظار افراد باشد، همه تلاش خود را می‌کنند تا آن آرزو و خواسته را برآورده کنند.
۱۶- فهرستی از فواید مادی، معنوی و موقعیتی درس خواندن و کسب موفقیت تحصیلی خود را تهیه کنید و آن را هر روز مرور کنید و روی یکی از آن فایده‌ها کمی فکر کنید.
۱۷- فهرستی از پیامدهای منفی درس نخواندن را تهیه و با تامل در مورد آنها، این پیامدهای منفی را برای خود، جدی، بزرگ و معضل آفرین معرفی کنید.
۱۸-با مشورت با افراد خبره، نحوه درس‌خواندن خود را اصلاح کنید و برای اوقات شبانه روز خود برنامه‌ریزی کنید
ارسال مطلب به ایمیل دوستاتون:
