تمرکز به معنای توجه و معطوف کردن حواس به یک چیز خاص است. این عمل توسط قسمتهایی از مغز انجام میگیرد. با روشهای تصویربرداری مغزی پیشرفته، مشخص شده است هنگامی که به موضوعات گوناگون فکر میکنیم، نواحی مختلفی هر کدام متناسب با آن موضوع فعال میشوند. نداشتن تمرکز، علاوه بر اتلاف زمان باعث میشود که انرژی ما نیز هدر رود، چرا که با تمرکز بیشتر، کارها با کیفیت بهتر و در زمان مناسب انجام میشوند. عدم تمرکز مشکلی است که تقریباً بیشتر افراد به اندازههای مختلف درگیر آن هستند. گاهی اوقات نمیتوانیم توجه خود را معطوف کارهایمان کنیم. حتی گاهی اوقات حین اقامهی نماز افکار مختلفی به سراغ ما میآیند و ذهن ما را از حرکت در مسیر اصلی منحرف میکنند. یکی از علل وقوع این رخداد، عدم آماده سازی شرایط و خودمان، قبل از شروع هر کار است. اگر قبل از هر کاری تمام توجهتان را به آن کار و برنامهریزی برای اجرای آن معطوف کنید، تقریباً در طول مسیر اجرای آن، به برنامهی خود فکر خواهید کرد و کمتر دچار پرش ذهن میشوید. علاوه بر پیشگیری، تکنیک توقف فکر میتواند در کنترل پرش ذهن ما مؤثر باشد. همان لحظه که افکار به سراغ شما میآیند، آنها را متوقف کنید و نگذارید با فکر کردن بیشتر و نشخوار کردن افکار پوچ، مقدار بیشتری از توجه شما را به خود معطوف کنند و تمرکز شما را از کار اصلیتان کم کنند. اگر هنگام درس خواندن، فکر آزمون فردا به سراغ شما میآید، همان لحظه به خود بگویید الآن زمان درس خواندن است و به آزمون فردا در زمان استراحت خود فکر میکنم. برای افکار خود برنامهریزی کنید و آنها را مدیریت کنید.
سعی کنید چندین کار را همزمان با یکدیگر انجام ندهید. زمان درس خواندن شما مختص مطالعهی شماست و زمان مناسبی برای خوردن، چرت زدن، پیامک زدن، تلویزیون دیدن، معاشرت با دیگران و ... نیست بلکه فقط برای مطالعه کردن است. برای دیگر کارهای خود برنامهریزی کنید و آنها را در زمانهای مشخصشده انجام دهید.
هنگامی که به رختخواب میروید هرگز فعالیت دیگری انجام ندهید. اینگونه مغز شما با عمل شرطیسازی میداند هر بار که در رختخواب قرار میگیرید، وقت خواب است و به این ترتیب زمان کمتری برای به خواب رفتن شما صرف میشود. همین حسّاسیت را برای مکان مطالعهی خود نیز داشته باشید. تمرکز یک توانایی اکتسابی است. تمرکز به مرور زمان و با تمرین و ممارست ذرهّ ذرهّ به دست میآید و هنگامی که به طور نسبی آن را کسب کردید، برای حفظ و ارتقاء آن تلاش کنید. تکنیک توقف فکر را همواره انجام دهید. بهتر است یک کار را با کیفیت مطلوب و در زمان مناسب آن انجام دهید تا اینکه چندین کار را نیمه تمام و ناقص بگذارید. از شنیدن موسیقی هنگام مطالعه بپرهیزید، چرا که ذهن شما مجبور میشود توجه شما را میان خواندن و درک مطالب و شنیدن و درک موسیقی تقسیم کند. در اینحالت ثبت مطالب در حافظهی شما با صرف انرژی بیشتر و با دقت کمتری صورت میگیرد