افسردگی کودکان اغلب در سنین نوجوانی بروز میکند و شاید برخلاف افسردگی بزرگسالان به جای انزوا و گوشه گیری باعث بدخلقی و تحریک پذیری نوجوان شود
افسردگی نوجوانان یکی از دغدغه های والدین است ، والدین میخواهند بدانند چگونه به فرزند افسرده خود کمک کنند ، ولی به طور کلی چرا نوجوانان دچار افسردگی می شوند و والدین چطور میتوانند شرایط روحی فرزندشان را بهتر درک کنند؟
دوران نوجوانی میتواند گاهی بسیار سخت باشد ، حدود یک پنجم نوجوانان در دوره ای از زندگی دچار افسردگی می شوند ولی متاسفانه هرگز از کسی کمک نمی گیرند.
تشخیص افسردگی نوجوانان
افسردگی نوجوانان ارتباط مستقیم با سلامت روانی آن ها دارد و متفاوت از بداخلاقی نوجوانان است. افسردگی میتواند ذات شخصیت نوجوان را از بین ببرد و باعث بروز احساس غم ، ناامیدی یا عصبانیت شود. افسردگی در نوجوانان با بزرگسالان تفاوت زیادی دارد.
نوجوانان افسرده الزاما قرار نیست غمگین باشند بلکه ممکن است تحریک پذیر ، عصبانی و آشفته شوند. دیگر علایم افسردگی در نوجوانان عبارتند از :
غم ، نا امیدی ، تحریک پذیری ، خشم ، عصبانیت ، گریه مکرر ، کناره گیری از دوستان و خانواده ، از دست دادن علاقه به شرکت در فعالیت ها ، عملکرد ضعیف مدرسه ، تغییر عادات خواب و غذایی ، تحریک پذیری و بی قراری ، نداشتن انگیزه و اشتیاق ، خستگی ، کمبود انرژی ، مشکل تمرکز ، درد بی دلیل ، افکار مرگ یا خودکشی .
برخی از علایم رفتاری که به شما کمک میکند متوجه شوید نوجوانتان دچار افسردگی شده و در تلاش برای تخلیه هیجانات خود است عبارتند از :
کمبود انرژی و تمرکز
یکی از مشکلات مهم افسردگی کمبود انرژی و تمرکز نوجوان در مدرسه است. افسردگی میتواند باعث کاهش هشیاری ، افت نمرات یا نا امیدی در انجام تکالیف مدرسه در دانش آموزی باشد که قبلا شرایط خوبی داشته.
تلاش برای فرار
بعضی نوجوانان افسرده از خانه فرار میکنند یا در مورد فرار از خانه حرف می زنند. این تلاش ها نشانه ای برای فریاد کمک است.
مصرف مواد مخدر و الکل
نوجوانان در تلاش برای خود درمانی افسردگی ممکن است به مصرف الکل یا مواد مخدر روی بیاورد که مسلما شرایط را برای او بدتر میکند.
عزت نفس پایین
افسردگی در نوجوانان باعث می شود عزت نفسشان پایین بیاید ، احساس زشتی ، شرم ، شکست خوردگی و بی لیاقتی پیدا کنند.
اعتیاد به تلفن هوشمند
نوجوانان برای فرار از مشکلات روحی خود به شبکه های اجتماعی پناه می برند در نتیجه به تلفن های هوشمندشان معتاد می شوند ولی استفاده بیش از حد از تلفن های هوشمند و اینترنت فقط باعث انزوا و افسردگی بیشتر در آن ها می شود.
خشونت و رفتار بی پروا
با وجودی که اغلب افراد افسرده ، منزوی می شوند ولی در برخی از موارد نوجوانان افسرده برای این که احساس بهتری پیدا کنند ، دست به رفتارهای بی پروا مانند مصف بیش از حد الکل یا روابط جنسی پرخطر میکنند.
برخی از نوجوانان افسرده خشن و پرخاشگر می شوند و افسردگیشان به شکل پرخاشگری بروز میکند. نوجوان افسرده میتواند به شدت تحریک پذیر و مستعد طغیان عصبی باشد
دردهای بدون دلیل
نوجوان افسرده ممکن است از سردرد یا معده درد شکایت کند که بی علت باشد و در معاینه مشخص نشود.
حساسیت به انتقاد
از آنجا که نوجوان افسرده از درون احساس بی ارزشی میکند بنابراین از نظر روحی در مقابل انتقاد بسیار آسیب پذیر است به خصوص اگر فردی کمال گرا باشد.
کناره گیری از برخی افراد
بزرگسالان هنگام افسردگی تمایل به انزوا پیدا میکند ولی نوجوانان حداقل تعدادی از دوستانشان را حفظ میکنند ولی معاشرتشان از گذشته کمتر می شود. از والدینشان دور می شوند و با دیگران صمیمی نمی شوند.
علایم هشداردهنده خودکشی
در مواردی که افسردگی شدید باشد احتمال این که نوجوان به خودکشی فکر کند بسیار زیاد است و اغلب خودکشی های نوجوانان با موفقیت همراه است بنابراین در این باره باید دقت نظر بسیار زیادی داشته باشید.
مهم ترین علایم تمایل به خودکشی عبارتند از :
- صحبت کردن یا شوخی درباره خودکشی
- گفتن جملاتی از قبیل : بهتر بود می مردم ، کاش میتوانستم برای همیشه ناپدید شوم یا هیچ راه چاره ای نیست .
- صحبت های مثبت و عاطفی درباره مرگ مثلا ، اگر می مردم مردم بیشتر دوستم داشتند.
- نوشتن داستان و شعر درباره مردن ، مرگ یا خودکشی
- رفتارهای بی گروا یا تصادفات زیادی که منجر به خودکشی می شود.
- بخشیدن اموال با ارزش
- خداحافظی با خانواده و دوستان انگار که آخرین بار است
- جستجوی اسلحه ، قرص یا روش های خودکشی
چگونه به فرزند افسرده خود کمک کنم؟
افسردگی در صورتی که درمان نشود میتواند بسیار آسیب زننده باشد ، شما نمیتوانید انتظار داشته باشید علایم نگران کننده، خود به خود از بین بروند. بهتر است نگرانی های خود را بدون قضاوت و با روشی محبت آمیز با او مطرح کنید.
برای این که بتوانید با فرزند افسرده خود ارتباط برقرار کنید و مشکل او را درک کنید و به او کمک کنید میتوانید از روش های زیر استفاده کنید:
به جای نصیحت و سخنرانی گوش دهید
اگر میخواهید نوجوان شما مشکلاتش را با خیال راحت با شما در میان بگذارید باید جلوی خودتان را بگیرید و دست و انتقاد و قضاوت بردارید. همین که بتوانید با فرزندان ارتباط درستی برقرار کنید تا حرفش را بزند یعنی یک قدم رو به جلو برداشته اید. فرزند شما باید بداند که بدون قید و شرط کنارش هستید و در هر صورت میتواند روی حمایت شما حساب کند و به شما پناه بیاورد .
با ملایمت پیگیر باشید
اگر در اولین تلاشها ، فرزندتان در مقابل شما گارد گرفت و صحبت نکرد ، تسلیم نشوید ، صحبت کردن درباره افسردگی میتواند کار بسیار سختی باشد. حتی اگر فرزند شما تمایل به گفتگو داشته باشد شاید برای بیان احساساتش با مشکل روبرو شود. به حریم و آرامش فرزندتان احترام بگذارید و به او فشاری نیاورید ولی در عین حال روی نگرانی و تمایلتان برای گوش دادن تاکید کنید و پیگیر باشید و بیخیالش نشوید.
احساساتش را تایید کنید
اگر فکر میکنید احساسات با نگرانی هایش احمقانه و غیر منطقی یا از روی ضعف است ، در این مورد حرفی نزنید ، احساسات او را تایید کنید ، به جای این که دلیل بیاورید تا به او نشان دهید اوضاع آنقدر هم بد نیست ، غم و اندوهی که تجربه میکند را تایید کنید تا به جای بیشتر فرو رفتن در خودش و دورتر شد از شما متوجه شود که توان درک احساساتش را دارید و به شما نزدیک تر شود.
به غرایزتان اعتماد کنید
اگر فرزندتان در پاسخ به سوالات شما میگوید هیچ مشکلی ندارد ولی نمیتواند دلیلی برای افسردگی اش بیاورد ، باید به غرایزتان اعتماد کنید. اگر نتوانستید خودتان او را به حرف بیاورید به یک مشاور یا شخص مورد اعتماد مراجعه کنید
فرزندتان را به ارتباط اجتماعی تشویق کنید
نوجوانان افسرده از دوستان و فعالیت های اجتماعی که قبلا از آنها لذت میبرده اند ، کناره گیری می کنند. ولی انزوا به مرور باعث بدتر شدن افسردگی خواهد شد.
اجازه ندهید نوجوانتان در انزوا بماند و برای از سر گیری روابط اجتماعی به او کمک کنید. او را تشویق کنید با دوستانش بیرون برود یا آنها را به خانه دعوت کنید. با خانواده های دیگر در فعالیت هایی شرکت کنید که فرزندتان فرصتی برای ملاقات با آنها پیدا کند.
فعالیتهای مفید برایش ترتیب دهید ، از جمله ورزش ، کلاس هنری ، رقص یا موسیقی ، هر فعالیتی که فکر کنید علاقه و استعداد فرزندتان را برمی انگیزد برایش فراهم نمایید ، به مرور زمان فرزندتان احساس بهتری پیدا خواهد کرد و شور و شوقش را باز می باید.
هر روز زمانی را برای گفتگو با فرزندتان اختصاص دید و صد در صد تمرکزتان را روی او بگذارید . صحبت کردن چهره به چهره و احساس حمایت شما نقش مهمی در کاهش افسردگی دارد.
چه زمانی باید به متخصص مراجعه کنید
به طور کلی اگر نمیتوانید بهبودی در شرایط نوجوان افسرده خود ایجاد کنید و او روز به روز در حال منزوی تر شدن است و ساعت خواب و ساعت وقت گذرانی در موبایلش رو به افزایش است و عملا هیچ پیشرفتی در زندگی اش احساس نمی کنید بهتر است از راهنمایی های یک متخصص برای بهبود شرایط استفاده کنید.
یکی از بدترین عوارض افسردگی ، افکار خودکشی است البته اغلب افرادی که افکار خوکشی دارند برای خودکشی اقدام نمی کنند ولی باید این زنگ خطر را جدی بگیرید.
هر کدام از علایم زیر در فرزندتان یک زنگ خطر جدی است و به شما هشدار می دهد در سریعترین زمان ممکن باید با یک مشاور متخصص در زمینه افسردگی صحبت کنید و حتی برای لحظه ای در این بحران او را تنها نگذارید ، این علایم عبارتند از :
- نوشتن داستان یا شعر درباره مرگ
- رفتارهای مخاطره آمیز از جمله مصرف مواد و الکل
- صحبت از مردن یا راهی برای رهایی از درد زندگی
- فاصله گرفتن بیشتر از دیگران
- گفتن این مطلب که زندگی دیگران بدون او بهتر است.
- واگذاری وسایل شخصی به دیگران
