داشتن یک مطالعه ی موفق ،تنها نیاز دانش آموزان نیست بلکه ما در طول زندگی برای خیلی از فعالیت های خود نیازمند مطالعه و شرکت درآزمون هستیم . پس بهتر است بدانیم چگونه از مطالعه ی خود بیشترین استفاده را ببریم.
مطالعه فرایند مداومی است که نیازمند برنامه ریزی و کسب مهارتهای مطالعه و فراگیری عوامل کمک کننده است. عوامل موفقیت زا و کمک کننده در امر مطالعه موارد بسیاری است که در اینجا به چند مورد از آن اشاره می شود: تنظیم وقت، کنترل رفتار خود، ارزیابی خود یا خود نظارتی، خودگویی، استراحت.
تنظیم وقت : انتخاب بهترین زمان برای مطالعه بسیار مهم است ولی باید به این نکته توجه کرد که تمام زمان ها برای مطالعه مناسب هستند و بهترین زمان برای مطالعه درهر کس متفاوت است. ابتدا برای مطالعه در هر درس باید مشخص کنیم. چه مقدار زمان لازم داریم. بعضی افراد در این زمینه مشکل دارند و نمی دانند چقدر باید وقت بگذارند و چگونه برنامه ریزی کنند. دوم اینکه گاهی دانش آموزان وقت برای مطالعه می گذارند اما بهینه نیست. بعنوان مثال 2 ساعت کتاب در دستشان است اما در واقع، وقت بهینه او 1 ساعت است. یعنی در هنگام خواندن حواسش نیست و زمان زیادی را به خیال پردازی می گذارند و منجر به انجام نادرست یا ناقص تکالیف می شود. بنابراین تنظیم وقت یعنی اختصاص دادن زمان موثر برای انجام تکالیف . فرد برای ارزیابی تنظیم وقت، باید زمان بهینه و پرت خود را مشخص کند و در رفع زمان پرت تلاش کند تا نتیجه مطلوب را بدست آورد.
کنترل رفتار خود : علاوه بر تنظیم فرد مطالعه کننده باید یاد بگیرد، در خلال درس رفتار خود را اداره و مدیریت کند. رفتارهای نادرستی مانند حواسپرتی، فکرکردن به مسائلی غیر از درس می تواند مشکلاتی برای او بوجود آورد.بنابراین کنترل رفتار روشی موثر، برای کاهش زمان مطالعه و افزایش بهره وری. در کنترل رفتار خود باید مشکلاتی که برای ما بوجود می آید از پیش روی خود برداریم تا بتوانیم رفتار خود را به بهترین شکل کنترل کنیم. بعنوان مثال اگر چیزی فکر ما را مشغول می کند، ابتدا آنرا روی کاغذ بنویسیم و راه حلی برای آن ارایه دهیم بعد به مطالعه بپردازیم.
خود نظارتی یا ارزیابی خود : لازم است فرد با نظارت بر نحوه ی مطالعه خود پیشرفتش را وارسی کند تا ببیند عملکرد او در هنگام مطالعه و آزمون به چه شکلی بوده است. البته در برنامه خود نظارتی بهتر است چند نکته را برای خود یادداشت کند و به آنها پاسخ دهد تا عملکرد خود را بهبود بخشد.
هدف من از مطالعه این درس چیست؟ مشخص کردن هدف، کارآمدی فرد را در هنگام مطالعه بالا می برد.
در هر درس میزان علاقه من چقدر است : از 1 تا 20 به خود نمره بدهید.
سعی و تلاش من در این درس چقدر است: از 1 تا 20 به خود نمره بدهید.
میزان گوش دادن و درک کردن این درس، در کلاس چگونه است: از 1 تا 20 به خود نمره بدهید.
نمره ای که در این درس می خواهم بگیریم چیست؟..............
با پاسخ گویی به سئوالات بالا و مشخص کردن نقاط ضعف خود به برطرف کردن آن بپردازید تا بتوانید پیشرفت و خود کارآمدی خود را افزایش دهید.
خودگویی ها : بعضی افراد در انجام تکلیف از خودگویی های منفی استفاده می کنند مانند: " من در این درس موفق نمی شوم ". " اگر درس در کلاس بلد نباشم، معلم و دانش آموزان مرا مسخره می کنند ". یعنی بجای اینکه بر انجام تکلیف متمرکز شوند، افکار منفی را در ذهنش مرور می کند. تفکر منفی راهی برای جلوگیری از موفقیت است. بنابراین برای انجام درست تکلیف و کنترل رفتار خود سعی کنید از خود گویی مثبت استفاده کنید. بعنوان مثال " من خوب درس می خوانم و نتیجه خوبی بدست می آورم". صحبت کردن با خود به طور مثبت، به دانش آموز کمک می کند تا به توان کامل خود برسد. کسانی در تحصیل موفق می شوند که خود را باور داشته باشند و قبول دارند، می توانند و برای این توانستن برنامه ریزی انجام دهند.
استراحت : هدف از استراحت بدست آوردن انرژی لازم برای فعالیتهای جسم و ذهن است تا به نوعی بهداشت مغز را تامین کند و موجب بهتر کار کردن مغز شود و یادگیری کارآمدتر و موثرتر شود. بهترین زمان بندی برای مطالعه بین 40 تا 45 دقیقه است و بین هر جلسه حدود 15 دقیقه استراحت کنید. بیدار ماندن تا نیمه های شب و تماشای برنامه های تلویزیون باعت دیر خوابیدن، خستگی زودرس و موجب کمتر یادگیری شما می شود. کسی که پس از مطالعه می خوابد از فردی که بعد از مطالعه بیدار می ماند، محفوظات خود را بهتر یاد می گیرد.
بنابراین با رعایت موارد بالا، کسب مهارت در مطالعه، برنامه ریزی، خودباوری و پشتکار در مطالعه می توانیم جزء افراد موفق باشیم.
