اولین روز سال تحصیلی، وقتی که وارد کلاس می‌شوم، به دانش‌آموزان اطمینان خاطر می‌دهم که اگر طبق برنامه من پیش بروند، حتماً در درس من، نتیجه مطلوبی را در آزمون سراسری کسب می‌کنند. عده‌ای باور نمی‌کنند، عده‌ای دل به درس نمی‌دهند و حوصله تلاشی پی‌گیر و مداوم را ندارند، و عده‌ای نیز با برنامه کلاس جلو می‌آیند و در درسی که بیشتر داوطلبان رتبه خوبی کسب نمی‌کنند، نتیجه خیلی خوبی می‌گیرند. امسال نیز به روال هر ساله، همین امید را به دانش‌آموزان دادم و از آنها خواستم که تنبلی را کنار بگذارند و این یک سال را با جدیت تمام درس بخوانند.
چندی پیش، یکی از دانش‌آموزان با گله‌مندی گفت: خانم ! شما گفتید که اگر کسی طبق برنامه من عمل کند، حتماً پیشرفت می‌کند؛ پس چرا من پیشرفت نکردم؟!
پرسیدم: درست مطابق برنامه من عمل می‌کنی؟
با لحنی شاکی گفت: بله، اما پیشرفتی نداشتم!
بار دیگر پرسیدم: یعنی مطمئن باشم که گام به گام با کلاس جلو می‌آیی؟!
با اطمینان گفت: بله، برنامه درسی‌ام مطابق آنچه شما می‌گویید است؛ فقط ….
– فقط چی؟
– فقط در آزمون‌ها هول می‌شوم و سؤال را خوب نمی‌خوانم. گاهی اوقات هم همه گزینه‌ها را نمی‌خوانم؛ یعنی وقتی مطمئن هستم که گزینه اول درست است، مابقی گزینه‌ها را نمی‌خوانم!
با دهانی باز از تعجب مانده بودم که چه بگویم. او اولین و مهم‌ترین گام برای پاسخگویی به سؤال‌های تستی را نادیده گرفته بود و انتظار موفقیت نیز داشت !
خاطره‌ای که گفتم، به دور از اغراق و بزرگ نمایی است. متاسفانه تعداد قابل توجهی از دانش‌آموزان، به این نکته توجه ندارند که نیمی از پاسخ، در مطالعه دقیق سؤال و گزینه‌هاست و نیمی دیگر در دانشی نهفته است که دانش‌آموز باید داشته باشد.
نحوه دقت کردن به صورت هر تست در کنکور
آنها در هنگام خواندن سؤالات به کلمات کلیدی آنها مانند: «بجز»، «همه»، «بیشتر»، «کمتر»، «اکثر مواقع»، «هیچ یک»، «همیشه»، «هرگز»، «بزرگترین»، «کوچکترین»، «معنای مقابل» توجه نمی‌کنند؛ در حالی که لازم است با مداد، زیر این نکات کلیدی یا مثبت و منفی بودن فعل سؤال‌ها را خط بکشید تا توجه‌تان به این واژه‌های کلیدی بیشتر جلب شود؛ حتی گاهی از اوقات، سؤال منفی در منفی است؛ برای مثال، گفته می‌شود «همه گزینه‌ها بجز … این گونه نیست». بی‌شک، اگر این قبیل از سؤال‌ها را با دقت مطالعه نکنید، گزینه صحیح را نمی‌توانید انتخاب کنید.
باید توجه داشت که سؤال‌های آزمون سراسری به سمت مفهومی شدن و دقیق‌تر شدن پیش می‌روند و از کلیشه‌ای بودن خارج شده‌اند؛ حتی صورت سؤال‌ها نیز، در مقایسه با گذشته، متفاوت شده است. این امر، به خصوص در درس زیست شناسی، به وضوح دیده می‌شود. در صورتی که فهمیدن صورت سؤال برای شما دشوار باشد، سعی کنید که ابتدا سؤال را به صورت ساده برای خودتان بیان کنید و ببینید که سؤال از شما چه می‌خواهد و سپس به پاسخ دادن آن بپردازید.
درست است که داشتن سرعت در زمان تست‌زنی، امری بسیار مهم است و باید یک داوطلب برای بالارفتن سرعتش در هنگام تست‌زنی، وقت بگذارد، اما نباید دقت را فدای سرعت کرد و بدون مطالعه دقیق سؤال و گزینه‌ها، به فکر پاسخگویی به آن بود. وقتی شما به خاطر ترس از کمبود وقت، سؤالات را به طور سطحی بخوانید و سریع جواب دهید، نه تنها نمره مثبت نمی‌گیرید، بلکه به دلیل کسب نمره منفی، دچار ضرر نیز می‌شوید.
توجه به صورت سوال در آزمون سراسری
نکته دیگر این است که در آزمون‌های چهار گزینه‌ای، معمولاً دو گزینه شباهت زیادی به هم دارند؛ پس نباید با خواندن اولین گزینه، آن را صحیح دانست و از خواندن سه گزینه دیگر خودداری کرد. توجه داشته باشید که چهار گزینه را حتماً به طور کامل و دقیق بخوانید و با مقایسه آنها با یکدیگر، صحیح‌ترین گزینه را انتخاب کنید؛ یعنی، حتی اگر مطمین هستید که گزینه اول صحیح است، حتماً تمام گزینه‌ها را مطالعه کنید؛ چون گاه بین گزینه‌ها، گزینه خوب و خوب‌تر هم وجود دارد؛ یعنی، در عین حال که می‌شود (به طور مثال) گزینه یک صحیح باشد، اما گزینه دیگر، پاسخ جامع‌تر و دقیق‌تری به سؤال داده و جواب مورد نظر طراح سؤال نیز همان پاسخ است.
در برخی از درس‌ها، مثل اقتصاد یا زیست‌شناسی، یک سؤال دارای چند بخش است و گاه برای مثال، فعل قسمت “الف” منفی و فعل قسمت “ب” مثبت است؛ بنابراین، لازم است که هر بخش را به دقت مطالعه کرد و صرفاً بر اساس فعل قسمت اول، به سایر بخش‌های یک سؤال پاسخ نداد.
همچنین گاه برخی از سؤال‌ها، به جای یک جای خالی، چند جای خالی دارند؛ در این‌گونه مواقع، داوطلب لازم است که به تعداد جاهای خالی توجه داشته باشد و ببیند که چند نقطه مبهم در سؤال مورد نظرش وجود دارد.
