همیشه به داوطلبان و دانش‌آموزان گفته و تاکید کرده‌ایم که کنکور فقط درس خواندن نیست، بلکه چطور درس خواندن و چگونه پیمودن راهی است که باید هر داوطلب تا زمان برگزاری آزمون سراسری طی کند، و برای موفقیت در کنکور، فقط داشتن اطلاعات علمی کافی نیست. در این مسیر، یکی از مهم‌ترین اقدامات، تست‌زنی خوب است؛ زیرا تا شما با چگونگی انجام تست‌های تمرینی و سرعتی آشنا نشوید و آن را تجربه نکنید، نمی‌توانید از نقاط ضعف و قوت خود مطلع یا با مهارت‌های تست‌زنی آشنا شده و به خوبی از پس این آزمونزمآ برآیید. یکی از دلایل ضعف در سنجش چهار گزینه‌ای، کمبود وقت و سردرگمی استفاده از نکات در حل سؤالات تستی است. به همین دلیل است که برخی از دانش‌آموزان، با وجود کسب معدل‌های بالا در امتحان تشریحی، نتایج ضعیفی در امتحانات تستی می‌گیرند.
اگر شما به عنوان یک داوطلب کنکور، از یک برنامه‌ریزی اصولی و درست بهره می‌برید، الان وقت آن است که به همراه مرورهایتان، تست‌زنی را نیز به شکل مداوم و پیوسته در برنامه درسی خود قرار دهید. روش تست‌زنی به دو مرحله قبل و حین آزمون تقسیم می‌شود. در این مقاله در نظر داریم تا شما را با روشهای تست‌زنی قبل از آزمون آشنا کنیم.
تست‌زنی موضوعی و طبقه‌بندی شده را داوطلبان کنکور، بسته به کیفیت و کمیت مطالعه، خود باید از فروردین ماه یا قبل از آن شروع کرده باشند. اگر تا به حال وقتی برای انجام این کار نداشته‌اید، از همین الان و پس از مرور خلاصه‌هایتان، شروع به زدن تست‌های موضوعی و طبقه‌بندی شده کنید. تعداد تست‌ها باید در حدود 30 تا 40 سؤال باشد و بدون زمان و در دسته‌های ده‌تایی انتخاب شوند و بعد از هر 10 تستی که می‌زنیدجواب‌هایتان را بررسی و ارزیابی کرده و علت اشکال ها و غلط‌هایتان را پیدا کنید.در این مرحله در تست زدن درصد بگیرید، اما زمان نگیرید؛ یعنی دقت در پاسخگویی و رسیدن به پاسخ صحیح، مهم‌ترین هدف این مرحله است. در این مرحله، اگرچه زمان مهم نیست، اما در پایان هر 10 تست، زمان پاسخگویی خود را در نظر بگیرید. اگر بتوانید تا پایان این مرحله، تست‌ها را تقریباً در زمان یک و نیم برابر زمان استاندارد کنکور بزنید، پیشرفت خوبی داشته‌اید. نکته دیگری که در این مرحله باید به آن توجه داشته باشید، این است که از آنجایی که در کنکور، تست‌ها به صورت طبقه‌بندی شده و از یک مبحث نیست، شما داوطلبان عزیز از هم اکنون باید عادت کنید تا بتوانید تست‌های مباحث مختلف را با هم بزنید؛ برای مثال، اگر در درس فیزیک به فصل صوت رسیده باشید، پس از مطالعه باید تست آن مبحث را زده و در کنار آن تست‌ها، پنج تست از هر کدام از فصل‌های نوسان موج، دینامیک و حرکت را هم بزنید؛ زیرا انجام این کار موجب می‌شود که مطالب قبلی در حافظه بایگانی نشده و همیشه در دسترس و تازه باشد.
پس از اینکه با نحوه تست‌زنی و روشهای صحیح تست‌زنی تا حدود زیادی آشنا شدید، در هفته‌های نزدیک به امتحان،تست سرعتی را تمرین کنید؛ در واقع همان تعدادی را که در آزمون از یک درس تست طرح می‌شود انتخاب کنید و هم، زمان و هم درصد را در نظر بگیرید و در شرایطی کاملاً شبیه آزمون، خود را محک بزنید و بعد از هر 10 تست، سرعت تست‌زنی خود را تنظیم کنید. حتماً به این موضوع توجه داشته باشید که اگر دچار ضعف در هر کدام از مراحل شدید، این مساله، نشان دهنده مشکل شما در مرحله قبل است؛ به عنوان نمونه، اگر نتوانستید تست‌های موضوعی و طبقه‌بندی شده را به خوبی بزنید، احتمالاً به مباحث مربوط کاملاً مسلّط نیستید. مرحله آخر، مرور تست‌های نشان‌دار است. در این مرحله، تست‌هایی را که غلط زده‌اید، علامت بزنید و هر دفعه که می‌خواهید مرور کنید، این تست‌ها را هم مطالعه کنید. تکرار این تست‌ها مهارت شما را افزایش می‌دهد.
یکی از بهترین روشهای آمادگی برای تست زدن در گام اول آن است که پس از خواندن هر مبحث، تست‌های آن مبحث را در زمان مقرر بزنیم؛ یعنی وقتی درسی را خواندید و خود را آماده دیدید، برای خود تست‌هایی را مشخص کرده و زمانی را معین کنید و در آن زمان معین تست‌ها را بزنید؛ مثلاً اگر برای درس ریاضی 30 تست مشخص کرده‌اید، 45 دقیقه وقت گذاشته و آنها را حل کنید. ممکن است که در ابتدا از این 30 تست فقط چند تست را حل کنید، ولی این موضوع اصلاً اهمیتی ندارد؛ زیرا در کنکور، به غیر از معلومات و آگاهی، که شرط لازم این آزمون است، سرعت عمل شرطی کافی است؛ چون شما هر چقدر خوب بخوانید و به دروس خود خوب تسلط داشته باشید، با این‌حال اگر سرعت عمل نداشته باشید، موفق نخواهید بود؛ پس، از همان روز اول، تست زدن را با زمان یاد بگیرید.
یکی از مهم‌ترین کارهایی که شما داوطلبان عزیز در این یکی دو ماه منتهی به کنکور برای یک نتیجه‌گیری خوب باید انجام دهید، زدن «تست زمان‌دار» است. «تست زمان‌دار»در تمرینات تست‌زنی داوطلبان اهمیت بسیار زیادی دارد؛ البته این موضوع، مستلزم آن است که شما مراحل قبلی مطالعه را به خوبی گذرانده باشید تا از این مرحله نتیجه بهتری بگیرید. اگر خوب فکر کنید متوجه خواهید شد که زمان، اولین و مهم‌ترین عامل مؤثر در این تفاوت است و تنها راه از بین بردن تاثیر این عامل، تکرار و تمرین شرایط تست‌زنی در جلسه آزمون، یعنی زدن «تست زمان‌دار»است. قبل از اینکه روش تمرین تست زمان‌دار در خانه را برایتان توضیح دهیم، می‌خواهیم در مورد فواید تست زمان‌دار نکاتی را یادآوری کنیم:
الف – فواید تست زمان‌دار
تمرین «تست زمان‌دار»دو مزیت بسیار مؤثر دارد:
1- افزایش سرعت: دونده‌ای را تصور کنید که در حال تمرین برای شرکت در مسابقات سرعتی است. اگر این تمرینات، بدون در نظر گرفتن عامل زمان انجام شود، سرعت دونده افزایش نخواهد یافت، اما اگر این دونده در هر بار تمرین، زمان دویدن خود را ثبت کند، می‌تواند آن‌را افزایش دهد؛ یعنی در تمرین بعدی سعی می‌کند تا سریع‌تر بدود. «تست زمان‌دار»سبب می‌شود تا شما تلاش کنید سریع‌تر تست بزنید و این مساله، سبب افزایش سرعت شما خواهد شد.
2- افزایش قدرت تنظیم وقت: برخی از داوطلبان بعد از شنیدن مزیت اول، اظهار بی‌نیازی به تمرین کرده و می‌گویند: «من وقت اضافه هم می‌آورم.»اینگونه داوطلبان معمولاً در امتحانات بی‌دقتی می‌کنند؛ چون بسیار سریع به سؤالات پاسخ می‌دهند. زدن تست زمان‌دار سبب می‌شود که شما به صورت تجربی بتوانید وقت خود را تنظیم کنید و البته دقت در تست‌زنی را نیز فراموش نکنید؛ درست مثل زمانی که می‌خواهید از خیابان عبور کنید؛ در این حالت، قطعاً نیازی به محاسبه شتاب خود، شتاب ماشین‌‌ها و محاسبه نقطه برخورد ندارید و فقط با تجربه و احساس خود این کار را انجام می‌دهید. زدن تست زمان‌دار، سبب می‌شود تا شما بتوانید در جلسه آزمون، وقت خود را تنظیم کنید؛ یعنی هم با سرعت و هم با دقت تست بزنید و نیازی به محاسبه نداشته باشید.
ب – شرایط تست‌زنی زمان‌دار
شرایط و روش صحیح زدن تست زمان‌دار در خانه را در پنج بخش بررسی می‌کنیم:
1- حفظ تعادل تست‌زنی و اینکه بتوانیم در هفته از تمامی دروس تست زمان‌دار بزنیم کار ساده‌ای نیست؛ اما اگر هر روز، دروس مطالعه شده سه روز قبل را تست بزنیم، انجام این کار سبب خواهد شد تا اگر برنامه متعادلی داشته باشیمتست‌زنی ما هم متعادل شود.
2- اگر تست‌زنی، برایتان دشوار نیست و به آن علاقه‌مند هستید، هر ساعتی را که تمایل دارید، به انجام این کار اختصاص دهید؛ اما اگر انجام این کار برایتان سخت است و در آن تعلل می‌کنید، آن را در زنگ مطالعات دوم (میان برنامه) خود قرار دهید.
3- با توجه به اینکه کنکور، یک آزمون جامع است و ما باید در چند درس، زمان خود را کنترل کنیم، بنابراین، لازم است که در خانه هم، تمرین ما در چند درس (حداقل سه درس) باشد؛ به این ترتیب، علاوه بر کنترل زمان در چند درس، تمرین انتقال ذهنی از یک درس به درس دیگر،نیز صورت خواهد گرفت.
4- علاوه بر عامل زمان، اضطراب ناشی از امتحان نیز بر روند پاسخگویی و نتیجه‌گیری ما تاثیر خواهد گذاشت؛ بنابراین، در آینده نزدیک بهتر است که زمان تست‌زنی خود را در خانه، به تدریج از زمان استاندارد کوتاه‌تر کنید. این موضوع، سبب جبران تاثیر عامل اضطراب در جلسه امتحان خواهد شد و آزمونتان را بیشتر به کنکور شبیه خواهد کرد.
5- هدف از زدن تست زمان‌دار، به دست آوردن افزایش سرعت و قدرت تنظیم وقت است؛ البته یادگیری نیز به صورت ناخودآگاه انجام خواهد شد، اما هدف، صرفاً یادگیری نیست و بهترین منابع برای انجام این کار، تست‌های آزمون‌های سراسری سال‌های گذشته است. برای اینکه تست‌های شما از یک مبحث و تکراری نباشد، بهتر است که در هر درس 10 سؤال را به صورت تصادفی از قبل انتخاب کنید.
نکته مهم دیگری که شما باید در تمرینات تست‌زنی، به خصوص در زمان انجام تست‌های سرعتی و زمان‌دار به آن دقت کنید، این است در ابتدای دفترچه سؤالات آزمون‌ها برای سؤالات هر درس، یک زمان پیشنهاد شده است. اگرچه این زمان‌ها، مطابق با استانداردها و ویژگی هر درس، بهترین زمان‌های ممکن برای پاسخگویی به سؤالات هستند، اما شما می‌توانید با توجه به شناختی که از روحیات و توانایی‌های خود دارید، زمان‌بندی مناسبی را برای تست زدن در جلسه آزمون در نظر بگیرید. برای انجام این کار حتماً قبل از آزمون و در زمانی که تست‌های سرعتی و زمان‌دار را در خانه تمرین می‌کنید، اقدام نمایید. یادتان باشد که برای اختصاص زمانی غیر از زمان پیشنهادی، حتماً تمرین داشته باشید تا سر جلسه آزمون، تمرکز خود را از دست ندهید یا عصبی و نگران نشوید.
علاوه بر مسایلی که در بالا به آن اشاره شد، حتماً به این موضوع نیز در تمرینات تست‌زنی توجه داشته باشید تا تست‌زنی در کنکور برای شما راحت‌تر و ساده‌تر باشد: در هنگام تمرینات تست‌زنی موضوعی و طبقه‌بندی شده و نیز تست‌های زمان‌دار، حتماً به روش یک ضرب، دو ضرب (وزنه‌برداری) توجه داشته باشید و آن را هم تمرین کنید. توضیح اینکه برای جلوگیری از اتلاف وقت و استفاده بهینه از زمان، تست‌های آزمون را به سه دسته تقسیم کرده و سه روش در مواجه شدن با آنها خواهیم داشت:
الف) سؤالاتی که جواب آنها را بلدید یا فکر می‌کنید که در کمتر از یک دقیقه به آنها جواب می‌دهید. به این سؤالات باید همان لحظه جواب داد.
ب) سؤالاتی که بعد از حل کردن به جواب می‌رسد یا اینکه از شکل این گونه سؤال‌ها پیداست که خیلی وقت‌گیرند. این سؤالات را با یک ضربدر مشخص کنید؛ یعنی «باشد برای بعد»؛ پس بروید سراغ سؤالات بعدی.
ج) سؤالاتی را که مطمین هستید «بلد نیستید» با دو ضربدر مشخص کنید؛ یعنی به این سؤالات دست نخواهید زد. پس از اینکه تمام تست‌ها را یک‌بار تا انتها بررسی کردید و به سؤالات گروه یک پاسخ دادید، بار دوم، در صورت داشتن وقت کافی، به تست‌های گروه دوم می‌پردازید؛ به این ترتیب، شما می‌توانید به بیشترین تست‌ها در کمترین زمان ممکن پاسخ بگویید. فراموش نکنید که امتیاز تست آسان، متوسط و سخت یک درس در کنکور، یکسان است و اگر از چنین روشی استفاده کنید، می‌توانید زمانی را که برای حل کردن تست سخت صرف می‌کنید، به پاسخگویی به 5 تست متوسط یا شاید 10 تست آسان اختصاص دهید.
