اگر کنکوری هستید، حتماً در طی سال‌های دبیرستان بارها با چنین جملاتی روبرو شده‌اید؛ جملاتی که به نحوی دانش‌آموزان را به سمت رشته‌هایی خاص سوق می‌دهد و این ذهنیت را در آنها ایجاد می‌کند که بعضی از رشته‌ها بر سایر رشته‌ها اولویت دارند و تمام همّ و غم یک دانش‌آموز باید این باشد که در رشتۀ مورد نظر پذیرفته شود.
اما باید بدانید که یک رشتۀ خاص، به تنهایی نه خوب است و نه بد؛ چرا که اگر کسی به رشته‌ای غیرمعروف علاقه‌مند باشد، توانمندی‌های لازم را برای تحصیل در آن رشته داشته باشد و با دل و جان به مطالعۀ آن بپردازد، در رشتۀ موردنظر، یک نیروی کارآمد خواهد شد، و اگر به رشته‌ای پر مخاطب علاقه‌مند نباشد و فقط به خاطر نگاه جامعه وارد آن رشته شود، شاید حتی نتواند در رشتۀ موردنظر خود فارغ‌التحصیل شود، و اگر هم فارغ‌التحصیل شد، در بازار کار موفق نخواهد بود و حداقل رضایت خاطر لازم را از رشتۀ تحصیلی و همچنین شغل خود نخواهد داشت.
به همین دلیل، در انتخاب رشتۀ تحصیلی، باید بسیار دقت و تامّل کنید و حتی پیش از اطلاع از رتبۀ خود در آزمون سراسری، در این زمینه تصمیم‌گیری کنید.
توجه داشته باشید که در انتخاب رشتۀ تحصیلی، دو هدف را باید تامین کنید:
الف) هدف فردی، که شامل امیال و آرزوهای فردای شماست.
ب) هدف اجتماعی و آرمان‌گرایانه، که در برگیرندۀ رشد و شکوفایی جامعه و خدمت به مردم است. فرد موفق کسی است که بتواند به گونه‌ای این دو هدف (فردی ـ اجتماعی) را با یکدیگر ادغام کند تا در نهایت نتیجه‌ای رضایت بخش به دست آید. اینجاست که اهمیّت بحث مشاوره تحصیلی ـ شغلی (با توجه به اینکه تحصیلات، اساس و پایه اشتغال هر فرد در آینده اوست) خود را نشان می‌دهد.
در واقع، عقیده ما بر این است که اگر فرد امکان این را نداشته باشد که با اطلاعات صحیح و دقیق، دست به انتخاب رشته بزند، بدین معناست که نمی‌تواند در آینده، شغل مناسبی داشته باشد؛ بنابراین، هر فردی باید برای اجتناب از آسیب‌های روانی و مادّی ناشی از انتخاب نادرست رشته تحصیلی و به دنبال آن آینده شغلی خود، با رعایت مجموعه‌ای از موازین و اطلاعات، دست به انتخاب رشته بزند؛ زیرا در مراکز مشاوره به صورت تجربی دیده می‌شود که افراد متعددی با شکایت از افسردگی مراجعه کرده‌اند و پس از بررسی ریشه‌ها و علل افسردگی آنها مشخص شده است که این اشخاص، با داشتن تحصیلات عالی و شغل به ظاهر مناسب، دچار نوعی رکود و سردرگمی هستند و همین امر در دراز مدت، باعث افسردگی آنها شده است؛ زیرا به آن رشته و به آن شغل، علاقه نداشته‌اند.
حتماً می‌پرسید وقتی رتبۀ شما اعلام نشده است و حتی از حدود آن اطلاع ندارید، چگونه می‌توانید رشتۀ تحصیلی خود را انتخاب کنید؟
ما نیز قبول داریم که رتبه، نقش مهم و اساسی در انتخاب رشته محل دارد، اما شما می‌توانید تا زمانی که از رتبۀ کنکورتان مطلع می‌شوید، دربارۀ رشته‌های مختلف، اطلاعات کسب کنید و، ضمن گفت و گو با والدین، دبیران و مشاوران مجرّب، توانمندی‌ها و استعدادهای خود را بهتر بشناسید تا بتوانید در مهلت محدود انتخاب رشتۀ دانشگاهی، دقیق ترعمل کنید.
اینترنت، راهکاری مناسب برای کسب اطلاعات لازم
یکی از بهترین منابع کسب اطلاعات دربارۀ رشته‌های دانشگاهی، سایت دفتر برنامه‌ریزی آموزش عالی و سایت معاونت آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است که در هر دو سایت، سرفصل‌های کلیۀ رشته‌های دانشگاهی در اختیار همگان قرار داده شده است. همچنین بعضی از دانشگاه‌ها در سایت خود رشته‌های دانشگاهی مرتبط با آن دانشگاه را معرفی کرده‌اند. بسیاری از اوقات با جست و جوی اسم رشته مورد نظرتان در موتورهای جست و جو، می‌توانید اطلاعات متنوعی دربارۀ آن رشته کسب کنید.
والدین، گزینه‌ای مناسب برای مشورت در انتخاب رشته
بعد از خود داوطلب (و گاه حتی قبل از او) بهترین افرادی که یک داوطلب را می‌شناسند و می‌توانند دربارۀ توانایی‌ها و علایق وی نظر بدهند، والدین او هستند؛ والدینی که از دوران کودکی در کنار او بوده و با روحیات و خصایص وی آشنا هستند؛ در ضمن، والدین از شرایط و موقعیت جتماعی و خانوادگی یک داوطلب به خوبی باخبر بوده و در نتیجه، بهترین افراد برای مشورت در یک انتخاب رشتۀ دقیق و مناسب هستند؛ البته والدین نیز باید آزادی عمل لازم را به فرزندشان بدهند و بپذیرند که تصمیم نهایی را باید خود داوطلب بگیرد. آنها باید به او اجازه بدهند تا درباره رشته تحصیلی و محل تحصیل مدّنظر خود، اطلاعاتی را کسب کند و با توجه به این اطلاعات، دست به انتخاب بزند. گاهی والدین، فرزند خود را مجبور می کنند تا رشته تحصیلی خاصی را انتخاب کند. این والدین شاید به دنبال تحقق آرزوهای خود هستند و فکر می‌کنند که فرزندشان مسؤولیت دارد تا آرزوی آنها را برآورده کند. بار دیگر می‌گوییم که والدین برای مشورت، و نه تصمیم‌گیری نهایی، گزینه بسیار مناسبی هستند.
دبیران، کارشناسانی آشنا با توانمندی‌های دانش‌آموزان
دبیران دوران تحصیل داوطلب، به ویژه دبیران دوران دوم متوسطه، می‌توانند اطلاعات خوبی را دربارۀ توانمندی‌های وی در اختیارش قرار دهند. گاه یک دانش‌آموز، آن چنان در ایده‌آل‌ها و حتی مطلوبیت‌های جامعه غرق می‌شود که از توانمندی‌های خود غافل می‌ماند، اما یک دبیر، که به مدت یک سال تحصیلی با او بوده و با روند پیشرفت علمی وی آشناست، می‌تواند یاور و قابل اعتمادی برای داوطلب باشد.
مشاوران متخصص، یاوری توانمند در مسیر انتخاب رشته
این روزها مراکز مشاوره انتخاب رشته، مثل قارچ رشد می‌کنند و زیاد می‌شوند و افرادی در آن به ارایه مشاوره می‌پردازند که حتی متخصص هم نیستند؛ افرادی که به شما می‌گویند با رتبه‌ای که کسب کرده‌اید در کدام رشته یا دانشگاه پذیرفته می‌شوید؛ کاری که کمک مفیدی برای شما نیست؛ زیرا شما 150 انتخاب دارید و بالا و پایین زدن یک کدرشته نیز تاثیری در موفقیت شما ندارد؛ یعنی، اگر رتبۀ شما 5000 شده باشد و انتخاب صد و بیستم شما رشتۀ زیست‌شناسی دانشگاه سمنان باشد، اما فردی دیگری رتبه‌اش 5001 باشد و انتخاب اولش زیست‌شناسی سمنان باشد، شما در اولویت قبولی هستید؛ مگر اینکه در انتخاب‌های قبلی خود (قبل از انتخاب صد و بیستم) پذیرفته شده باشید.
آن چه شما از یک مشاور متخصص باید بخواهید، اطلاع از رشته‌های دانشگاهی و دانشگاه‌های کشور و همچنین انجام تست‌های روان‌شناسی علمی و تایید شده است، برای اینکه هر چه بیشتر با توانمندی‌ها، استعدادها و همچنین ویژگی‌های شخصیتی خود آشنا شوید؛ کاری زمان بر که تنها از عهدۀ متخصصان روان‌شناسی و مشاوره بر می‌آید؛ نه اینکه فردی غیر متخصص بخواهد در مدت سی دقیقه، و حتی کمتر، برای داوطلب انتخاب رشته کند.
همان طور که انتخاب رشتۀ دانشگاهی از اهمیت بسزایی برخوردار است، انتخاب دانشگاه محل تحصیل نیز بسیار مهم است؛ یعنی باید بدانیم که از میان انواع دانشگاه‌ها، کدام یک را در کدام شهر انتخاب کنیم؛ از همین رو، لازم است که در ابتدا با انواع دانشگاه‌ها آشنا شوید.
الف) دانشگاه‌های دولتی (دوره‌های روزانه)
دوره‌های روزانه دانشگاه‌های دولتی را با چند ویژگی اساسی کیفیت بالا، ورودی دشوار و تحصیل رایگان می‌شناسند.
دانشگاه‌های دولتی، از طریق وزارت علوم، تحقیقات و فناوری یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بودجه خود را تامین می‌کنند؛ بنابراین، برای تحصیل، هیچ هزینه‌ای نیز از دانشجویان طلب نمی‌کنند. معمولاً تاکنون به این شکل بوده است که بهترین استادان هر شهری، در دانشگاه‌های دولتی آن شهر تدریس می‌کنند، و معمولاً کیفیت این دانشگاه‌ها زبان‌زد است.
نکته‌ای که خیلی مهم است، کیفیت دانشگاه‌های دولتی شهرستان‌ها و اعتبارشان نسبت به دانشگاه‌های تهران است. معمولاً همه دانش‌آموزان، دانشگاه‌های دولتی تهران را با کیفیت‌تر از همه دانشگاه‌های ایران می‌دانند و منتهای آرزویشان این است که در این دانشگاه‌ها تحصیل کنند؛ اما آیا واقعاً چنین تصوری صحیح است؟ یعنی واقعاً همه دانشگاه‌های تهران، از دانشگاه‌های شهرستانی در تمامی رشته‌ها بهترند؟
باید گفت که آن چه نمایانگر قدرت علمی یک دانشگاه است، در درجه اول، تعداد اعضای هیات علمی دانشکده، و در درجه دوم، تعداد «استاد تمام»های آن دانشکده است. همچنین آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های مجهز نیز اهمیت بسزایی در این ارزش‌گذاری دارند؛ پس اگر بین سطح علمی یک رشته در دو دانشگاه مختلف شک کردید، بهترین راه، مراجعه به سایت دانشکده‌ها و مقایسه هیات علمی دو دانشکده و، در مرحلۀ بعد، بررسی امکانات آزمایشگاهی و کارگاهی آنهاست.
توجه داشته باشید که چون دانشگاه‌های دولتی با محدودیت ظرفیت مواجه هستند و خیلی از داوطلبان نیز تمام خواسته‌شان این است که در یک دانشگاه دولتی قبول شوند، اگر در یکی از رشته‌های دوره روزانه یک دانشگاه دولتی قبول شویم و نخواهیم در آن رشته ادامه تحصیل دهیم یا به هر دلیلی از ثبت‌نام در آن امتناع ورزیم، محرومیت یکساله از آزمون سراسری، گریبان ما را خواهد گرفت؛ یعنی سال بعد، از شرکت در آزمون سراسری محرومیم و در واقع دو سال عقب می‌افتیم.
در ضمن، دانشگاه‌های دولتی، به ازای این تحصیل رایگان، در همان ابتدای تحصیل از شما تعهد می‌گیرند که پس از پایان تحصیلاتتان، به مدت یک برابر زمان تحصیل، در داخل کشور مشغول فعالیت شده و خدمت کنید؛ حال اگر دانشجویی در پایان تحصیلاتش، برای ادامه تحصیل در مقطع بعدی، خواهان خروج از کشور باشد، باید با پرداخت هزینه معادل این چند سال تحصیل رایگان، به اصطلاح مدرک خود را آزاد کند؛ اما اگر فارغ‌التحصیلی، پس از پایان تحصیلات در ایران بماند (از مدرک خود برای اشتغال استفاده کند یا نکند)، هیچ هزینه و تعهدی برای وی وجود نخواهد داشت.
ب) دانشگاه‌های دولتی (دوره‌های شبانه)
تفاوت اصلی دوره‌های روزانه دانشگاه‌های دولتی با دوره‌های شبانه همین دانشگاه‌ها در این است که در دوره‌های شبانه، برای هر ترم و هر واحد درسی، هزینه‌ای اخذ می‌شود که حدود هزینه دریافتی آن در دفترچه راهنمای انتخاب رشته درج شده است؛ البته همۀ رشته‌ها در دوره‌های شبانه ارایه نمی‌شوند و امکانات رفاهی، مانند خوابگاه و وام دانشجویی، نیز به دانشجویان شبانه تعلق نمی‌گیرد؛ هر چند، اگر دانشگاه از لحاظ خوابگاه محدودیتی نداشته باشد، دیده شده است که به دانشجویان شبانه نیز (با اخذ هزینه‌ای بیشتر از دانشجویان روزانه) خوابگاه اعطا شده است. از لحاظ بهره‌مندی از امکانات تغذیه هم، دانشگاه‌ها با یکدیگر متفاوت دارند. بعضی از دانشگاه‌ها تفاوتی بین دانشجویان دوره‌های روزانه و شبانه خود در مورد هزینه غذا قایل نمی‌شوند و بعضی از دانشگاه‌ها نیز از دانشجویان دوره‌های شبانه، هزینه بیشتری برای تغذیه آنها دریافت می‌کنند.
گفتنی است که تعهد به خدمت، از دانشجویان دوره‌های شبانه گرفته نمی‌شود؛ زیرا تحصیل آنان رایگان نیست؛ بنابراین، دانشجویان دوره‌های شبانه، بعد از اتمام تحصیلشان در دانشگاه‌های دولتی، بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای می‌توانند مدرکشان را آزاد کنند.
نکته مهم اینجاست که عده‌ای تصور می‌کنند که زمان برگزاری کلاس‌های شبانه در ساعات انتهایی روز است! چنین تصوری اشتباه است و از لحاظ زمان برگزاری کلاس‌ها و برخورداری استادانی که تدریس می‌کنند، هیچ تفاوتی بین دانشجویان دوره‌های روزانه و شبانه وجود ندارد و فقط روی کارت دانشجویی آنان روزانه یا شبانه بودن درج می‌شود و حتی در مدرک تحصیلی‌شان نیز عنوان «شبانه» ذکر نمی‌شود.
پ) دانشگاه پیام‌نور
دانشگاه پیام‌نور، بر اساس روش آموزش از راه دور و آموزش نیمه‌حضوری تاسیس شده است. از نظر ساختاری، دانشگاه پیام‌نور دارای یک سازمان مرکزی و شعبه‌های بسیار در سراسر کشور است و دامنۀ وسیعی از رشته‌های مختلف را ارایه می‌دهد. اکنون این دانشگاه دارای بیش از 500 مرکز در سراسر کشور است که به صورت نیمه‌حضوری به ارایه آموزش می‌پردازند. در دانشگاه پیام‌نور، کلاس‌ها به سه شیوه غیرحضوری، نیمه‌حضوری و حضوری تشکیل می‌شوند. حضور در کلاس‌های تیوری، اختیاری است؛ یعنی دانشجو می‌تواند در این کلاس‌ها شرکت کند یا نکند، اما حضور در دروس عملی و آزمایشگاه، اجباری است. تحصیل در این دانشگاه رایگان نیست، اما شهریۀ آن نسبت به سایر دانشگاه‌های غیررایگان، کمتر است.
گفتنی است که دانشگاه پیام‌نور، یکی از دانشگاه‌های مورد تایید وزارت علوم بوده و دارای مدرک معتبر است و برای ادامه تحصیل در خارج از ایران نیز مدرک این دانشگاه مورد تایید بسیاری از دانشگاه‌های جهان است.
ت) دانشگاه غیرانتفاعی
هدف از تاسیس و توسعه دانشگاه‌ها و مؤسسات غیرانتفاعی، بسیج کلیۀ امکانات کشوردر امر گسترش آموزش عالی و ارتقاء سطح دانش و فرهنگ جامعه است.
دانشگاه‌های غیرانتفاعی، از جمله دانشگاه‌های غیردولتی کشور هستند که داوطلب تحصیل در آن، می‌تواند از طریق آزمون سراسری و همراه با سایر داوطلبان این آزمون برای پذیرش در آن دانشگاه‌ها اقدام کند. داوطلبان ثبت‌نام در دانشگاه‌های غیرانتفاعی می‌توانند پس از تایید مراجع ذی‌صلاح، که معمولاً در هنگام آزمون سراسری مشخص می‌شود، با پرداخت شهریه، از امکانات و تخصص‌های موجود در دانشگاه‌های غیرانتفاعی استفاده نمایند.
بخش اعظمی از دانشجویان دانشگاه غیرانتفاعی را دانشجویان مقطع کاردانی و کارشناسی تشکیل می‌دهند و میزان شهریه آن نیز با دانشگاه آزاد تقریباً برابر است.
ث) دانشگاه فرهنگیان
دانشگاه فرهنگیان، دانشگاهی است که به منظور تربیت مربیان و معلمان توانمند تاسیس شده است و بر اساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و ضوابط و مقررات دو وزارتخانه آموزش و پرورش و علوم، تحقیقات و فناوری اداره می‌شود. طبق این اساس‌نامه، سازمان مرکزی دانشگاه فرهنگیان، در شهر تهران مستقر است و پردیس آقایان و خانم‌ها نیز به طور جداگانه در هر یک از استان‌ها راه‌اندازی و مقرر شده است که سایر مراکز تربیت‌معلم نیز در این پردیس‌ها سامان‌دهی می‌شوند؛ به این ترتیب، مراکز تربیت معلم سابق ارتقاء یافته و تحت عنوان دانشگاه فرهنگیان به فعالیت خود ادامه می‌دهند.
در حال حاضر، این دانشگاه، در دو مقطع کارشناسی و کارشناسی‌ارشد، به تربیت، آموزش و ارتقاء علمی و معرفتی مربیان و معلمان آموزش و پرورش می‌پردازد.
علاوه بر آزمون سراسری، از متقاضیان ورود به دانشگاه فرهنگیان، مصاحبه و گزینش نیز انجام می‌شود. همچنین تست‌های مربوط به سلامت جسمانی از پذیرفته‌شدگان این دانشگاه گرفته می‌شود و دانشجویان از بدو ورود به دانشگاه، به استخدام آموزش و پرورش در می‌آیند.
ج) پردیس‌های خودگردان دانشگاه‌های دولتی
پردیس‌های خود گردان، شعبه‌هایی از دانشگاه‌های دولتی هستند. طبق مجوزی که از مجلس شورای اسلامی برای دانشگاه‌های دولتی گرفته شده است، بعضی از دانشگاه‌ها می‌توانند با ایجاد پردیس‌های خودگردان، در همان دانشگاه شعباتی ایجاد کرده و شروع به جذب دانشجو کنند.
مدرک پردیس‌های خودگردان با امضاء ریاست و معاونت آموزشی دانشگاه مربوط صادر می‌شود و شکل آن کاملاً مشابه مدارک دوره‌های روزانه است و بر اساس شیوه‌نامه تاسیس پردیس‌های خودگردان، در متن مدرک عنوان «پردیس دانشگاهی» به عنوان دانشکده محل تحصیل ذکر می‌شود.
در پردیس‌های خودگردان هر دانشگاه، استادان درجه یک و برتر تدریس می‌نمایند و نحوۀ تدریس در این دانشگاه‌ها، همانند دانشگاه‌های دولتی، از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است و به دلیل آنکه دانشجویان این پردیس‌ها از مزایایی همانند دانشجویان دوره‌های روزانه دانشگاه‌ها برخوردار هستند، باید شهریه پرداخت نمایند. میزان شهریه پردیس خودگردان هر دانشگاه، همانند شهریه دیگر دانشگاه‌ها، در هر سال متغیر بوده و وابسته به شهریه ثابت و متغیر آن است. همچنین پردیس خودگردان دانشگاه‌ها، از لحاظ کیفیت آموزشی، با یکدیگر متفاوت هستند و هر دانشگاه، در ازاء امکانات و خدماتی که به دانشجویان این پردیس‌ها ارایه می‌دهد، شهریه دریافت می‌نماید؛ اما در کل، شهریه این پردیس‌ها، نسبت به سایر دانشگاه‌ها، که از دانشجویان خود شهریه دریافت می‌کنند، بیشتر است.
در این قسمت می‌خواهیم در یک نگاه کلی، بایدها و نبایدهای انتخاب رشته را مطرح کنیم؛ مسایلی که لازم است یک داوطلب به آنها توجه کرده تا انتخاب رشتۀ خوب و مطمینی داشته باشد.
نکته‌های مهم برای یک انتخاب رشته درست
* احتمال قبولی شما در هر رشته‌ای که در فرم انتخاب رشته انتخاب می‌کنید، وجود دارد؛ پس باید هر رشته را با دقت و تامل انتخاب کنید و به حرف افراد ناآشنایی که می‌گویند «تا انتخاب بیستم یا سی‌ام حتماً قبول می‌شوید و لزومی ندارد که روی انتخاب‌های بعدی خود حساسیت داشته باشید» گوش ندهید. بارها دیده شده است که داوطلبی، با تکیه به حرف همین افراد مثلاً متخصص! رشته‌ای را بدون هیچ آشنایی، علاقه یا توجه به شرایط خود، در انتخاب‌های آخر زده و در همان رشته نیز پذیرفته شده است.
* شما امکان انتخاب 150 کد رشته را دارید؛ البته این نکته، به معنای آن نیست که بدون دقت و توجه به علایق خود، هر 150 انتخاب را پر کنید. بدون شک، هر کد رشته را باید با دقت بسیار و سنجش شرایط، توانمندی‌ها و علایق خود انتخاب کنید.
* باید در انتخاب کد رشته‌های دوره روزانه، دقت بیشتری داشته باشید؛ زیرا اگر در رشته‌های دوره روزانه پذیرفته شوید و انصراف دهید، سال بعد، امکان شرکت در آزمون سراسری را نخواهید داشت.
* آخرین انتخاب‌های خود را باید با دقت انجام دهید؛ زیرا اگر در آخرین انتخاب‌های خود پذیرفته نشوید، این به معنای آن است که لازم است یک سال دیگر، پشت کنکور بمانید و درس بخوانید، و البته به تجربه می‌بینیم که معلوم نیست سال بعد، در مقایسه با امسال، رتبۀ بهتری نیز کسب کنید. اگر می‌خواهید در صورت قبول نشدن در رشته دلخواهتان، یک سال دیگر نیز ادامه دهید، حتماً با پدر و مادر و خانواده‌تان مشورت کنید؛ زیرا پدر و مادر شما، به خوبی روحیات شما را می‌شناسند و می‌دانند که آیا می‌توانید برای یک سال دیگر هم درس بخوانید یا خیر.
* اگر دانشگاهی خارج از محل سکونت خود را انتخاب کرده‌اید، توجه داشته باشید که در خوابگاه، در بهترین شرایط، باید با سه دانشجوی دیگر، که هیچ شناختی هم از آنها ندارید، هم اتاق شوید؛ البته برخی از دانشگاه‌ها امکان ارایۀ خوابگاه را به دانشجویان ندارند یا به خاطر داشتن متقاضی زیاد و تعداد کم خوابگاه، به دانشجویان سال اول، خوابگاه نمی‌دهند.
* در انتخاب رشته تحصیلی، باید به محل تحصیل کلاس‌ها، که در تیتر عنوان دانشگاه پذیرش درج شده است، توجه کنید؛ برای مثال، دانشگاه تهران در گروه آزمایشی علوم انسانی، دارای پردیس اقماری در شهرهای قم یا کیش است، و در صورتی که داوطلبی در یکی از پردیس‌های مورد نظر پذیرفته شود، باید در شهرستان‌های مورد نظر ادامه تحصیل بدهد.
* باید بدانید که امکان تغییر رشته، بسیار کم است و اکثر دانشگاه‌ها به سختی با این امر موافقت می‌کنند؛ پس در اولویت‌بندی کد رشته محل‌ها در فرم انتخاب رشته، نهایت دقت را داشته باشید.
* اگر می‌خواهید که دانشگاه شهر دیگری را انتخاب کنید، باید بررسی کنید که آیا روحیۀ جدایی از خانواده و دوری از آنها را (گاه برای چند ماه) دارید؟ آیا با مشکلات و موانع زندگی در شهری دیگر، که گاه گویش محلی و هنجارهای آن را به خوبی نمی‌شناسید، آشنا هستید؟
* باید بدانید که انتخاب یک رشته در اولویت اول یا آخرین اولویت، هیچ تاثیری در شانس قبولی شما در آن رشته ندارد (مگر رشته یا دانشگاهی که دارای شرایط خاص است و در دفترچه راهنمای انتخاب رشته ذکر شده است که باید رشته محل مورد نظر تا اولویتی مشخصی زده شود). اصل در ترتیب و اولویت‌بندی رشته‌ها، علاقه‌مندی شما است؛ برای مثال، اگر داوطلب گروه آزمایشی علوم ریاضی و فنی رتبۀ 2000 بیاورد و صدمین اولویت او رشتۀ ریاضی دانشگاه صنعتی اصفهان باشد و نفر دیگر رتبۀ 2001 بیاورد و اولین انتخاب او رشتۀ ریاضی صنعتی اصفهان باشد، در صورتی که نفر اول در انتخاب‌های قبلی خود پذیرفته نشده و شرایط یکسانی نیز با رتبۀ 2001 داشته باشد، او در اولویت قرار دارد (منظور از شرایط یکسان این است که هر دو از سهمیۀ یکسانی برخوردار بوده و در یک شهر ساکن باشند).
* نباید سرنوشت تحصیلی خود را به دست افرادی دهید که گاه هیچ شناختی نسبت به شما ندارند و خود را با عناوینی از قبیل: «جادوگر انتخاب رشته»، «متخصص قبولی با هر رتبه» و … معرفی می‌کنند، بدهید. کسب آگاهی و مشاوره با افراد آشنا و متخصص با رشته‌ها و مؤسسه‌های آموزش عالی، خوب است، اما انتخاب نهایی را خود انجام دهید. گاه می‌شنویم که داوطلبی، کل پروسۀ انتخاب رشتۀ خود را به یکی از نزدیکان خود مانند: برادر، خواهر، والدین، مشاور مدرسه و … می‌سپارد و حتی نمی‌داند که چه رشته‌هایی را برای وی انتخاب کرده‌اند! انجام این کار، بدون شک، اشتباه است؛ زیرا هیچ کس، جز خود ما، مسؤول زندگی و سرنوشتمان نیست.
* نباید سرنوشت خود را به دست افرادی دهید که با لفاظی و بازی با کلمات، تلاش می‌کنند تا به شما بقبولانند کاری که انجام می‌دهند، علمی، با کیفیتی بسیار خوب و خارج از توان یک داوطلب است؛ برای مثال، در یکی از تبلیغ‌ها آمده است: «روش ماتریس متقاطع، روش انحصاری دکتر … است.» یا «سورت رشته ـ شهرها تحت نظارت عملکردی الگوریتم تعیین مطلوبیت رشته ـ شهر.» هدف این تبلیغ‌ها، فقط عجیب و دشوار نشان دادن پروسه انتخاب رشته است تا شما اعتمادتان را به خود از دست بدهید و حاضر شوید که مبلغی کلان برای انتخاب رشته، به افراد مورد نظر بپردازید؛ افرادی که اکثر اوقات، اطلاعات دقیق و صحیحی نیز به داوطلبان نمی‌دهند.
* نباید رشته، دانشگاه یا شهری را که می‌خواهید در آن ادامه تحصیل بدهید، بر اساس انتخاب دوستتان (هر چقدر هم که با شما صمیمی باشد) انتخاب کنید. درست است که داشتن یک دوست صمیمی در رشته یا دانشگاهی که در آن تحصیل می‌کنید، خیلی خوب است، اما شما و دوستتان، می‌توانید در دو رشته، دو دانشگاه و حتی دو شهر متفاوت هم، با هم صمیمی باقی بمانید؛ از سوی دیگر، صمیمی‌ترین و بهترین دوستان خود را می‌توانید در دانشگاه بیابید؛ زیرا به سنی رسیده‌اید که، در مقایسه با دوران دانش‌آموزی، پختگی و دید بهتری دارید و خواهید توانست دوستان مناسب‌تری را انتخاب کنید.
* هنگام انتخاب دانشگاه محل تحصیل، نباید نما و ظاهر دانشگاه را معیار قرار داد. درست است که ما انسان‌ها به ظاهر اهمیت می‌دهیم، ولی زشت یا زیبا بودن ظاهر دانشگاه، معیار درستی برای انتخاب دانشگاه نیست. فاکتورهایی که دانشگاه را خوب یا بد جلوه می‌دهد، کیفیت آموزش، شبکه‌های آموزشی و سطح علمی استادان آن دانشگاه است. باور کنید که داشتن یک مدرک علمی ارزشمند از یک ساختمان ساده، کمک بیشتری به شما برای داشتن آینده بهتر می‌کند!
