باور کنید که خیلی مهم است؛ آن قدر که حتی اگر بیشتر آنها را بارها شنیده باشید، خواندن و عمل کردن به آنها یک ضرورت است؛ زیرا به تجربه دیده‌ایم که بعضی از داوطلبان به این موارد بی اعتنایی کرده‌اند و بهره‌ای جز پشیمانی نصیبشان نشده است.
هفتۀ آخر پیش از کنکور
*در این چند روز باقی مانده تا آزمون سراسری از مصرف فست فودها و در کل غذای بیرون دوری کنید. بی شک غذای منزل سالمتر است و اگر غذای منزل را استفاده کنید، احتمالش کمتر است که دچار مسمومیت یا ناراحتیهای گوارشی شوید.
*صبحها زود از خواب بیدار شوید و شب‌ها زودتر از قبل بخوابید. خوب است که از ده شب به بعد مطالعه نکنید تا ساعت فیزیولوژیک بدن شما برای حضور در جلسۀ آزمون آماده شود.
*خوردن صبحانه را فراموش نکنید. خوب است که در این چند روز، صبح زود صبحانه میل کنید و از همان مواد غذایی که در روز آزمون استفاده خواهید کرد، بخورید تا بدنتان برای پذیرش آن مواد غذایی آماده باشد؛ نه اینکه به دلیل جدید بودن مواد غذایی یا متفاوت بودن ساعت صبحانه، دچار ناراحتی گوارشی گردید.
تا یک روز مانده به برگزاری آزمون می توانید به مرور نکتهها و یادداشتهای خود بپردازید؛ نکته هایی که یا بسیار مهم هستند یا به تجربه متوجه شده‌اید که فرّارند و نیاز است که تا آخرین مهلت باقی مانده به مرور آنها بپردازید .خواندن مطالب جدید در این چند روز باقی مانده صحیح نیست؛ زیرا در ذهن شما تثبیت نخواهند شد و فقط بر اضطراب و نگرانی شما خواهند افزود.
*از تلفن کردن به دوستان خود و پرسش از اینکه چقدر مطالعه کرده‌اند، بپرهیزید؛ چون اگر عقب‌تر از آنها باشید، تنها باعث تضعیف روحیه تان خواهد شد و در این فرصت کوتاه کاری از دست شما بر نمی‌آید. به خودتان و تلاشتان اعتماد کنید و از افکار منفی و افرادی که منفی باف هستند پرهیز کنید.
روز قبل از کنکور
*روز قبل از برگزاری آزمون، حتماً حوزۀ امتحانی خود را شناسایی کنید تا در روز برگزاری آزمون، با آرامش کامل در جلسه آزمون حاضر شوید؛ بخصوص در کلان شهرها از جمله تهران، مشهد، شیراز، تبریز ، اصفهان و … این مساله اهمیت بیشتری پیدا می کند.
سال گذشته یکی از داوطلبان می گفت:« برای آزمون آمادگی خوبی داشتم و امیدوار بودم که رتبه خوبی کسب کنم؛ اما سرجلسه آزمون دیر رسیدم و اضطراب ناشی از آن باعث شد که سؤالهای درس اول، یعنی ادبیات را از دست بدهم.» وقتی علت دیر رسیدن وی را پرسیدم، میگفت: « بخشی از بزرگراهی را که منتهی به دانشگاهی که محل برگزاری آزمون من بود، در آن هفته بسته بودند و باید از راههای جایگزین استفاده میکردم؛ اما چون از این مساله باخبر نبودم ، مسیر قبلی را رفتم و پیدا کردن راه جدید مدتی از زمان مرا گرفت و در نتیجه دیرتر رسیدم.»
*وسایل مورد نیاز برای جلسه آزمون سراسری را آماده کنید. خوب است که پاک کن مناسبی را که تهیه کرده‌اید، سوراخ کرده و با یک بند (نه خیلی کوتاه باشد و نه خیلی بلند) به گردن بیاویزید. این کار باعث میشود که در سر جلسه آزمون به دنبال پاک کن خود نگردید و در صورت نیاز، راحت از آن استفاده کنید.
*در این روز، ورزشهای سبکی مثل پیاده روی در پارک خوب است؛ زیرا یک مقدار بدن خسته میشود و این خستگی باعث ترشح هورمون اِندروفین میشود که آرام بخش است. ضمناً این خستگی فیزیکی اثر مستقیمی روی خوابتان نیز دارد. خوب است. خوب است که شامتان یک غذای پروتیینی بدون چربی به همراه یک مقدار سالاد یا سبزیجات تازه باشد. هنگام خواب هم می توانید یک لیوان دم کرده گیاهی مثل گل گاوزبان یا بابونه یا یک لیوان شیر ولرم بنوشید که برای آرامش و خواب، مؤثر است .
*شب قبل از کنکور سعی کنید که زود بخوابید (چند شب مانده به کنکور را زودتر از روال گذشته بخوابید تا با مشکل مواجه نشوید)؛ اما اگر زود خوابتان نبرد، نگران نشوید و فکر نکنید که حتماً آزمونتان را خراب خواهید کرد. گاه می شنویم که رتبه های برتر آزمون سراسری هم شب قبل از آزمون خواب خوبی نداشته و در نهایت رتبه تک رقمی نیز کسب کرده‌اند. در نهایت نیز توجه داشته باشید که برای یک خواب راحت، لازم نیست که کار خاصی انجام دهید. از خوردن قرص‌های خواب آور خودداری کنید و به خود بقبولانید که این شب هم مثل شب‌های دیگر است. سعی کنید که قبل از خواب، یک دوش ولرم بگیرید و بعد راحت بخوابید.
روز برگزاری آزمون
*به هیچ وجه از خوردن صبحانه صرف نظر نکنید. گرسنگی باعث عدم‌تمرکز در جلسه آزمون میشود. مصرف صبحانه باعث می شود که گلوکز خون در حد ثابتی بماند و به عملکرد مغز لطمه‌ای وارد نشود. اگر مدت زمان غذا نخوردن و ناشتا ماندن طولانی شود، نگهداری سطح گلوکز خون در سطحی که مغز قادر به انجام فعالیت طبیعی خود باشد، دشوار میشود و یادگیری و تمرکز حواس نیز مختل می گردد . به همین دلیل، خوردن یک صبحانه سالم، علاوه بر ثابت نگه داشتن غلظت قند خون در حد طبیعی، باعث افزایش تمرکز و توانایی در یادگیری میشود و به تبع آن نیز نیازهای تغذیه‌ای فرد در طول روز برآورده میشود.
*یک بالاپوش یا لباس گرم به همراه خود ببرید؛ چون امکان دارد که صندلی شما نزدیک هواکش کولر یا فن باشد و سردتان گردد. توجه داشته باشید که جابجایی صندلی یا محل نشستن شما امکان پذیر نیست.
*دو یا سه مداد مناسب، یک تراش و دو پاک کن، دو سنجاق یا سوزن، دستمال کاغذی، یک بطری آب (می‌توانید مقداری آن را شیرین کنید؛ اما نه در حدی که شما را تشنه‌تر سازد)، میوه‌های خشک مثل انجیر خشک، خرما و کشمش را می‌توانید با خود به جلسۀ آزمون ببرید.
*از بردن شکلات به جلسۀ آزمون خودداری کنید؛ چون کاکایو محرک است و میتواند تمرکز شما را کاهش دهد. همچنین امکان دارد که برگۀ پاسخنامه‌تان آلوده شود. در کل از بردن تنقلات و آب میوه اضافی در سر جلسه آزمون خودداری کنید و دور و بر خود را شلوغ نکنید.
*بردن ماشین حساب، تلفن همراه، پیجر، بی سیم به جلسه آزمون، غیرقانونی است و تخلف محسوب میشود. گاه از برخی افراد می‌شنویم که می‌گویند بردن ماشین حسابی که چهار عمل اصلی را انجام دهد، اشکالی ندارد؛ اما به گفته مسؤولان سازمان سنجش، بردن هر گونه ماشین حسابی به جلسۀ آزمون، غیر قانونی است.
*از بردن وسایل غیر ضرور خودداری کنید؛ زیرا حوزه‌های برگزاری آزمون موظف به نگهداری وسایل اضافی شما نیستند و مسؤولیتی را در این زمینه بر عهده نمیگیرند.
*به یکی از نزدیکانتان بسپارید که هنگام حرکت به سمت محل برگزاری آزمون، شما را از همراه داشتن کارت ملی، کارت ورود به جلسه، ساعت، مداد و پاک کن مطمین نماید.
*سعی کنید که کمی زودتر راهی جلسه آزمون شوید تا حوادث و اتفاقات احتمالی باعث نگرانی شما نشود و بموقع به جلسه آزمون برسید. حواستان باشد که درِ حوزه‌های آزمون‌هایی که صبح برگزار میشود، راس ساعت 7 صبح و آزمون‌هایی که بعد از ظهر برگزار میشود ساعت 30/2 دقیقه بعد از ظهر بسته خواهد شد.
سرجلسه آزمون
*پس از ورود به حوزۀ امتحانی به تابلوهای نصب شده دقت کنید تا براحتی صندلی خود را پیدا کنید. در صورتی که صندلی‌تان مشکلی داشت از مراقبان حاضر در جلسه کمک بخواهید.
*پس از دریافت برگۀ پاسخنامه، شمارۀ پاسخنامه را با شمارۀ صندلی و شمارۀ کارت خود مطابقت دهید. این کار را هنگام دریافت دفترچۀ عمومی و اختصاصی نیز حتماً انجام دهید.
*با نام خدا آزمون خود را شروع کنید و از او بخواهید که آنچه به مصلحتتان است، برای شما رقم بزند.
*برای باز کردن «پکیج» دفترچه، به طور شتابزده عمل نکنید؛ زیرا اضطراب و نگرانی ناشی از این شتابزدگی، بسیار بدتر از از چند ثانیه‌ای است که شما از دست می‌دهید.
*یکی از حالاتی که برای تعدادی از داوطلبان در ابتدای برگزاری آزمون رخ می دهد«احساس فراموشی» است. توجه کنید که این احساس، کاذب است و وقوع آن طبیعی است. بسیاری از رتبههای تک رقمی آزمون سراسری نیز از این حس سخن گفته‌اند؛ ولی با اعتماد به نفس و رفتن سراغ سؤال هایی که بر آنها تسلّط بیشتری داشته‌اند، بر این حس غلبه یافته‌اند؛ حسی که معمولاً در همان دقایق اول شروع آزمون با گرم شدن ذهن از بین می‌رود.
*یک ساعت مچی به همراه خود داشته باشید و سعی کنید که وقت خود را تنظیم کرده و آن را تلف نکنید و در زمان تعیین شده برای هر درس به سؤالات پاسخ دهید. البته در تنظیم وقت، نه آن قدر وسواس به خرج دهید که هر لحظه به ساعت نگاه کنید و نه آن قدر بیخیال شوید که آخر هر درس به ساعت نگاه کنید. به هر حال در جلسۀ آزمون، هیچ کس مسؤول اعلام وقت به شما نیست و خودتان باید مراقب باشید.
*به سؤالها لج نکنید (به هیچ وجه روی یک سؤال، بیش از حد، مکث نکنید)؛ حتی اگر بتوانید به سؤالی بعد از چند دقیقه پاسخ دهید، باز هم به تلف کردن وقتش نمی‌ارزد؛ زیرا در همان سری سؤالات، سؤالهای آسانتری هست که حتماً می‌توانید به آنها جواب دهید. حال اگر با این کار (یعنی اتلاف وقت زیاد برای حل یک سؤال سخت) در انتهای آزمون، وقت کم بیاورید و مثلاً نتوانید 10 سؤال آخر را بخوانید، مطمین باشید که بین آنها حداقل سه یا چهار سؤال بوده که براحتی با یک نگاه قابل پاسخ دادن بوده‌اند و شما آنها را در ازای حل یک سؤال سخت از دست دادهاید (توجه داشته باشید که ارزش سؤالهای یک درس یکسان است و پاسخ دادن به 5 سؤال سخت یا 5 سؤال آسان در یک درس، تفاوتی ندارد).
این مساله دربارۀ توجه به یک درس و بیتوجهی به سایر دروس هم صادق است. سال گذشته، بهترین دانش آموز کلاسم که همیشه در کلاس و آزمونهای آزمایشی بهترین نتیجه را می آورد، رتبهای دور از انتظار را کسب کرد. وقتی دلیلش را پرسیدم، متوجه شدم که بیشتر وقت آزمون اختصاصی خود را صرف پاسخگویی به سؤالهای دروس زیست‌شناسی و شیمی کرده و فیزیک را شتابزده پاسخ داده بود و فقط توانسته بود که به دو سؤال ریاضی پاسخ بدهد؛ در نتیجه درصد ریاضی او که همیشه روی 80 درصد بود به 6 درصد کاهش یافته بود. بی‌شک، اگر این دانش آموز به هر درس، وقت منطقی خودش را اختصاص می‌داد و در نهایت اگر وقت اضافی می‌آورد، سراغ درسی می‌رفت که پاسخگویی به سؤالهای آن، زمان بیشتری می‌طلبید، رتبۀ بهتری کسب میکرد.
*کنکور، یک مسابقه است، نه یک امتحان. در امتحان، شما اگر زیر 10 بگیرید قبول نشده‌اید؛ اما در مسابقه نمرۀ خاصی ملاک نیست؛ مهم این است که از بقیه جلوتر باشید؛ برای همین اگر سؤالها سخت بودند، نگران نشوید؛ چون برای سایر داوطلبان نیز سخت است و اگر آسان باشند نیز برای سایر داوطلبان آسان است؛ برای مثال، یک سال در گروه آزمایشی هنر، رتبه اول تنها به 8 درصد سؤالهای خواص مواد پاسخ صحیح داده بود؛ از سوی دیگر، گاه سؤال های یک درس آن قدر ساده است که تعداد قابل توجهی از داوطلبان به 100 درصد سؤالها پاسخ صحیح می‌دهند؛ در این صورت، حتی اگر به یک سؤال پاسخ ندهید در رتبه شما تاثیر قابل توجهی خواهد داشت.
*به نکته های کلیدی سؤال، مثل قیدهایی که در سؤال به کار می‌رود، مانند: به جز، همه، احتمالاً و … توجه کنید. همچنین به منفی یا مثبت بودن سؤال دقت کنید و بدانید که از قدیم گفته‌اند: « فهم سؤال، نیمی از پاسخ است.»
*سر جلسۀ آزمون به هیچ چیز جز سؤالی که در پیشِ رو دارید، فکر نکنید .فکر کردن به اینکه خانواده، اولیای مدرسه یا دوستانم چه انتظاری از من دارند یا اگر خراب کنم چه خواهد شد، نقشی جز پایین آوردن بازدهی و تمرکز شما ندارد. به خود بگویید که الان وظیفه‌ای جز پاسخگویی به سؤالها ندارید و فقط به حال فکر کنید و گذشته و آینده را فراموش سازید.
دو سال پیش، یکی از دانش‌آموزانم میگفت: «سرجلسۀ آزمون، پاسخ همۀ سؤالها بویژه سؤالهای درس فیزیک را فراموش کرده بودم، اما وقتی به خانه برگشتم و سؤالها روی سایت قرار گرفت، به 80 درصد سؤالها پاسخ صحیح دادم. اول از این تفاوت در آمادگی و پاسخگویی متعجب شدم ، اما بعد به خاطر آوردم که من سر جلسۀ آزمون، آن قدر نگران نتیجۀ آزمون و حرف دوست و آشنا بودم که به همه چیز فکر میکردم جز سؤالی که در پیشِ رویم بود! »
*شانسی نزنید و ارزش سؤالاتی را که درست جواب داده اید ،از بین نبرید.
*علامت زدن اشتباه سؤالها در برگۀ پاسخنامه، یکی از اشتباهات رایج داوطلبان است. بهتر است که هرازگاهی شمارۀ سؤال پاسخنامه را با شمارۀ سؤال دفترچۀ آزمون مقایسه کنید. همچنین به هیچ وجه پر کردن پاسخنامه را به دقایق آخر آزمون موکول نکنید. بهتر است که گزینۀ صحیح هر سؤال را بلافاصله در پاسخنامه پر کنید یا لااقل بعد از پاسخگویی به 10 سؤال پاسخنامه را پر نمایید.
*مدام دفترچه را ورق زدن و از این درس به آن درس پریدن، خود به خود باعث نگرانی و سردرگمی میشود. البته امکان دارد که شما در درس خاصی، استعداد و توانایی ویژه‌ای داشته باشید یا علاقۀ خیلی زیادی به یک درس بخصوص داشته باشید و بتوانید با سرعت زیادی به سؤالهای آن درس پاسخ دهید؛ در این صورت، پاسخ دادن به سؤالهای آن درس میتواند به شما روحیه بدهد. البته گر در پاسخ به سؤالها، ترتیب درس‌ها را رعایت نکردید یا اگر سؤالی را بدون پاسخ گذاشتید، در پاسخنامه هم شماره سؤالها را کنترل کنید؛ چون علامت زدن اشتباه سؤالها در برگۀ پاسخنامه، یکی از اشتباهات رایج کنکور است که باعث میشود با همین اشکال کوچک تا انتهای پاسخنامه ، جواب‌ها را به طور اشتباه علامت بزنید؛ پس بهتر است که هرازگاهی، شمارۀ سؤال پاسخنامه را با شماره سؤال دفترچه آزمون مقایسه کنید.
*برای اینکه اکسیژن مناسب به مغز برسد، روی صندلی صاف بنشینید؛ زیرا اگر داوطلبی کمرش را خم کند با به اصطلاح قوز کند، تبادل هوا بین ریه‌ها و فضای بیرون دچار مشکل میشود و بتدریج سطح اکسیژن خون پایین میآید و کارایی مغز افت می‌کند.
*در دقایق پایانی آزمون، ذهن و حافظۀ شما خستهتر از قبل است؛ بنابراین، به پاسخهایی که دادهاید، شک نکنید و آنها را دست کاری نکنید؛ در این حالت، معمولاً پاسخ دوم شما اشتباه از آب در میآید.
*هر چند وقت یک بار، کمی آب بنوشید. سلولهای مغزی برای اینکه بتوانند خوب عمل کنند، به دو مادۀ اصلی قند و اکسیژن نیاز دارند. آبی که کمی شیرین شده باشد نیاز شما را برآورده می‌کند، اما از نوشیدن آب زیاد نیز خودداری کنید؛ چون زمان برگزاری آزمون طولانی است و امکان دارد که نیاز به سرویس بهداشتی پیدا کنید و رفت و برگشت به سرویس بهداشتی، بخشی از زمان پاسخگویی به سؤالها را از شما خواهد گرفت.
*اگر احساس خستگی کردید، یک دقیقه عضلات بدن خود را بکشید. برای این انجام کار، کف پایتان را در امتداد ساق پا بکشید. همچنین دو دست خود را به طرفین باز کنید و عضلات سینه‌تان را در امتداد دو دست بکشید (حالتی مانند خمیازه کشیدن). این عمل به مقدار قابل توجهی خستگی شما را رفع می‌کند.
