یک سوم عمر ما انسانها به خوابیدن می‌گذرد . این جمله ای است که همه ما بارها و بارها آنرا دیده یا شنیده‌ایم . اما واقعا چرا بدن ما به این میزان از خواب نیاز دارد و خوابیدن یا نخوابیدن چه تاثیری بر روی زندگی ما خواهد گذاشت؟
اگر دقت کرده باشید حتی بهترین و سرسخت‌ترین دستگاه های مکانیکی هم نمی‌توانند به طور مداوم کار کنند و هرچند وقت یکبار نیاز به خاموش شدن و سرویس دارند.
همین موضوع در مورد بدن ما هم صدق می‌کند. تازه با این تفاوت که بدن ما از لحاظ استقامت به مراتب ضعیفتر از دستگاه‌های مکانیکی و ماشین هاست.
برای اینکه بهترین بازده را از بدن و به خصوص مغز خود بگیریم باید به اندازه کافی بخوابیم. ما در این مقاله نقش و تاثیر خواب بر یادگیری را بررسی خواهیم کرد. با ما همراه باشید تا ببینید یادگیری سریع چگونه به کمک خواب کافی اتفاق می‌افتد.
تاثیر خواب بر یادگیری ؛ نقش خواب در بهبود یا افت عملکرد مغز
بررسی های انجام شده نشان می‌دهند که خواب کافی از دو جهت بر یادگیری و حافظه شما تاثیر خواهد گذاشت.
1.پایین آمدن سطح تمرکز و توانایی یادگیری به دلیل کمبود خواب
2.ضعیف شدن حافظه و ناتوانی در به خاطر سپردن و به یاد آوردن مطالب
تاثیر عدم خواب کافی بر میزان تمرکز در یادگیری
بسیاری از ما زمان زیادی را صرف مطالعه و خواندن مطالب درسی می‌کنیم. اما در طول این زمان مدام حواسمان جای دیگری است. عدم تمرکز در هنگام درس خواندن یکی از شایع‌ترین مشکلاتی است که در بین دانشجویان و دانش‌آموزان وجود دارد. احتمالا شما هم مجبور شده‌اید که برای قبول شدن در یک امتحان تمام شب را بیدار بمانید. این بیدار ماندن‌ها و درس خواندن در شب زمانی نتیجه خواهد داد که علاوه بر درس خواندن مقداری هم استراحت کنید. زمانی که اطلاعات جدیدی به مغز شما وارد می‌شود، مغز در هنگام خواب شروع به تجزیه و تحلیل آنها می‌کند. به همین دلیل هم اگر به اندازه کافی نخوابید هیچ یک از مطالبی که مطالعه کرده‌اید را یاد نخواهید گرفت.
نداشتن تمرکز کافی هنگام درس خواندن باعث خواهد شد که شما درک درستی از مطلبی که در حال مطالعه آن هستید نداشته باشید. به همین علت هم عملا نخواهید توانست فارغ از اینکه چقدر مطالعه می‌کنید مطلبی را یاد بگیرید. این اتفاق فقط محدود به زمانی که بیدار می‌مانید تا درس بخوانید نمی‌شود. بلکه در طول دوران تحصیل هم باید سعی کنید که شب‌ها به اندازه کافی استراحت کنید. وگرنه صبح‌ها سر کلاس برای درس خواندن تمرکز کافی نخواهید داشت.
خواب و حافظه و نقش آن در یادگیری
زمانی که شما خوابیده‌اید، تقریبا تمام اعضای بدنتان نیز در حال استراحت هستند. اما این جا یک استثنا هم وجود دارد و این استثنا همان مغز است. مطالعات انجام شده نشان می‌دهند که مغز شما حتی در هنگام خواب هم در حال پردازش اطلاعات است. این یعنی حتی زمانی که شما در خواب ناز هستید هم مغز شما در حال انتقال اطلاعات به حافظه شما است.
تاثیر و نقش خواب در یادگیری
اگرچه یادگیری و یادآوری همیشه در هنگام بیداری اتفاق می‌افتند. اما تحقیقات نشان می‌دهند که خواب عنصری است که بخش های مختلف حافظه ما را به هم متصل می‌کند. در واقع اتفاقات و تجزیه و تحلیل‌هایی که در هنگام خواب درون مغز ما روی می‌دهد، علاوه بر حافظه ما بر روی یادگیری و یادآوری نیز تاثیر دارد. در نتیجه نداشتن خواب کافی باعث ناتوانی شما در بیاد آوردن و به خاطر سپردن مطالب را خواهد داشت.
متاسفانه دنیای امروز به قدری ما را درگیر خود کرده که به ندرت می‌توانیم شب‌ها به اندازه کافی بخوابیم.
میزان خواب کافی برای بزرگسالان بین ۷ تا ۹ ساعت در شبانه روز می‌باشد. اگرچه رسیدن به این میزان ساعت سخت بنظر می‌رسد، اما برای افزایش قدرت یادگیری مغز بهتر است که تا حد امکان به این میزان خواب نزدیک شویم.
مبارزه با بی خوابی
حال اگر مشکل خواب دارید یا از بی خوابی (یا Insomnia) رنج می‌برید وقت آن رسیده تا با رعایت این نکات برای همیشه با آن خداحافظی کنید. سعی کنید این نکات را مو به مو و در مدت زمان حداقل ۲۱ روزه انجام دهید تا این سبک از زندگی به نوعی به یک عادت در وجود شما تبدیل شود.
زمانی که این کار برای شما تبدیل به یک عادت شد، دیگر بدون هیچ مشکلی قادر خواهید بود هرروز آنرا اجرا کرده و ادامه دهید. فراموش نکنید، خواب کافی موجب سرحال تر شدن شما خواهد شد. پس اگر به دنبال راهی برای افزایش انگیزه برای درس خواندن هستید، اول از همه خواب خود را تنظیم کنید تا به اندازه کافی برای مطالعه سرحال باشید.
- سر ساعت معینی به رختخواب رفته و از خواب بیدار شوید.
- به صورت روزانه و مداوم تمرینات ورزشی انجام دهید. البته سعی کنید حداقل ۳ ساعت بین زمان ورزش و استراحت شما زمان باشد.
- قبل از خوابیدن از مصرف کافئین، الکل و نیکوتین پرهیز کنید.
- برای خوابیدن آماده شوید؛ مطالعه بخشی از یک کتاب، گرفتن یک دوش آب گرم و انجام دادن هر فعالیتی که شما را از تنش دور می‌کند بسیار توصیه می‌شود.
- از ۲ ساعت قبل از خواب خوردن را کنار بگذارید.
- تشک، پتو و بالش راحتی برای خوابیدن انتخاب کنید.
- به هیچ وجه قبل از خواب در تخت با گوشی یا لپ تاپ خود بازی نکنید. تخت فقط جای خوابیدن است!
کلام آخر
تمام نکات گفته شده در مورد خواب بیشتر از اینکه بر روی یادگیری تاثیرگذار باشند، برای سلامتی شما مهم هستند. ما انسانها بدون خواب کافی قادر به ادامه زندگی نخواهیم بود.
پس با اصلاح زندگی خود و مصرف مواد غذایی طبیعی، خواب و خوراک خود را همزمان درست کنید.
فراموش نکنید که “عقل سالم، در بدن سالم” پس اگر به دنبال یادگیری خوب و سریع مطالب هستید، خوب و به اندازه کافی بخوابید.
