مهروماه

جغرافیا علم مطالعه محیطی است که در آن به سرمی‌بریم بنابراین از اهمیت زیادی برخوردار است. این محیط ممکن است محیط‌های مختلفی باشد که به ترتیب شاخه‌های مختلفی جغرافیا مثل جغرافیای طبیعی، جغرافیای اقتصادی، جغرافیای انسانی، جغرافیای شهری، جغرافیای روستایی و… را به وجود می‌آورد. برای رشته‌های انسانی این درس نیز از اهمیت بالایی برخوردار است که در این مطلب به موضوع روش مطالعه جغرافیا خواهیم پرداخت.

روش مطالعه جغرافیا
جغرافیا را سعی کنید بفهمید. آموخته هایتان را با محیطتان پیوند بزنید. از این پیوند به درک عمیق تری از محیطتان برسید تا حلاوت و شیرینی یادگیری جغرافیا را بچشید و برای یادگیری آن انگیزه و شوق بیشتری داشته باشید. در یادداشت برداریهای جغرافیایی خود کلیه موارد همگن و مشابه را در یکجا ثبت کنید، مثلاً یک صفحه را به رودخانه‌ها اختصاص دهید. یک صفحه را به رشته کوه‌ها، یک صفحه را به صحراها و غیره. تعدادی از دانش آموزان فقط می‌کوشند که جغرافیا را حفظ کنند و با تکیه بر یک سری محفوظات خشک با آن برخورد کنند این کار نه تنها جذابیتی ندارد، بلکه یادگیری درس جغرافیا را سختتر هم خواهد کرد.
با توجه به مطالعات روانشناسی حجم زیادی از مطالب یعنی حدود ۵۰ درصد آنها تا چند ساعت پس از بار اول مطالعه از ذهن ما می‌رود. پس اولین کاری که باید بکنید آن است که در اولین فرصت ممکن مطالب کلاس را دوباره مرور کنید. به طور دقیقتر همان روز مطالب را به صورت کلی بخوانید تا پایه آنها در ذهن شما ایجاد شود. با این روش کلیت مطالب در خاطر شما می‌ماند و تا حدود زیادی مشکل خود را با کوییزهای کلاسی برطرف میکنید. آمادگی برای آزمون‌های تشریحی و علی الخصوص امتحانات تستی مطالعه بیشتر و مداومی را می‌طلبد.

اهمیت کتاب درسی
کتاب درسی باید در روش مطالعه جغرافیا محور مطالعه‌تان باشد و به هیچ وجه به جزوه‌ها اکتفا نکنید، مگر اینکه وقت بسیار کمی داشته باشید. به طور مثال معمولا بخشی از سوالات کنکور سراسری از تصاویر کتاب درسی طراحی می شود که به طور قطع مقداری از این جزئیات در جزوه های شما وجود نخواهد داشت. پس حتما پیش از مطالعه‌ی جزوه، کتاب درسی را بخوانید و از جزوه برای مرور سریع استفاده کنید.
سالها سیستم آموزش و پرورش بر این خطا بود که جغرافیا درسی حفظی است و باید تلاش کرد خط به خط آن را حفظ کرد. ولی تفاوتی که در کتابهای این نظام با نظام قبلی قابل توجه است، شیوه کاربردی تر کردن این درس به جای حفظی بودن آن است. حفظ کردن درس، نتیجه ای پایدار برای هیچ دانش آموزی ندارد، با حفظ کردن دروس، حجمی از اطلاعات را وارد مغز خود می کنید که بعد از مدتی به دلیل بدون کاربرد بودن از خاطره شما می رود. برعکس تصور اکثر دانش آموزان، جغرافیا درسی حفظی نیست و با استفاده از ابزارهای مناسب آن می توان در جهت کاربردی کردن آن قدم برداشت. اما این ابزارها کدام است؟

جداول مقایسه‌ای
سعی کنید آنچه را که می‌خوانید جدول بندی کنید. جدول بندی اطلاعات جغرافیایی با توجه به سازماندهی ذهنی که ایجاد می کند اولاً در حفظ مطالب به شما بسیار کمک می‌کند ثانیاً در درک مطالب جغرافیایی تسهیلاتی ایجاد می‌کند و از همه مهمتر امکان قیاس یعنی امکان درک تشابه و تفاوت هریک را به راحتی برایتان فراهم می‌نماید. به نمونه‌هایی از این جداول توجه کنید. مشابه این جداول را می‌توانید در مورد فلاتها، صحراها، کشورها، دریاها، اقیانوسها و… نیز تهیه کنید.
زبان اعداد، زبان بیان کمیت و زبان درک تفاوت هاست. زبان یافتن تشابهات و زبان مختصات جغرافیایی هم هست. به همین دلیل در جغرافیا با اعداد و ارقام فراوانی روبرو میشوید که نخست باید به درک صحیحی از این اعداد و ارقام برسید و سپس میان این اعداد نوعی رابطه معنادار ایجاد کنید تا بخوبی این اعداد در ذهنتان باقی بماند. پس از حفظ کردن طوطی وار اعداد و ارقام اجتناب کنید که کار یادگیری مطالب جغرافیایی را بر شما سخت خواهد کرد. در یادداشت برداریهای جغرافیایی خود کلیه موارد همگن و مشابه را در یکجا ثبت کنید، مثلاً یک صفحه را به رودخانه ها اختصاص دهید. یک صفحه را به رشته کوه ها، یک صفحه را به صحراها و…

یادگیری طبقه بندی شده
یکی دیگر از روشهای یادگیری درس جغرافیا توجه کردن به رابطه کل و جزء می باشد، هرگاه مطالبی را می خواهید در مورد مثلاً یک محدوده جغرافیایی مثل ناحیه خزری یا سلسله جبال زاگرس یا کویر مرکزی ایران بیاموزید ابتدا سعی کنید کلیات آن را بخاطر بسپارید و سپس به جزئیات آن بپردازید. مثلاً اگر قرار است در مورد شبه جزیره هندوستان مطالعه کنید. اول دریابید که این شبه جزیره چرا به نام شبه جزیره نامیده می شود؟ توسط چه دریاها و یا اقیانوسهایی احاطه شده؟ همسایگان آن چه کشورهایی هستند؟ چقدر جمعیت دارد؟ و… آنگاه بتدریج وارد آموختن جزئیات مربوط به این شبه جزیره شوید و این شیوه مطالعه به لحاظ نظامدار بودن و سازماندهی اطلاعات باعث تسهیل یادگیری شما خواهد شد.

تحلیل ذهنی
گاهی نیاز نیست شما تلاش کنید مطلبی را کامل حفظ کنید، مثلا در زمینه تاثیر ناهمواری ها بر آب و هوا به راحتی می توانید در ذهن خود به تحلیل بپردازید، هر چه ارتفاع بیشتر باشد درجه حرارت کمتر است و در این صورت آب و هوای متفاوتی با مناطق پست تر دارد. این را در باب جغرافیای انسانی شاید راحت تر بتوانید امتحان کنید، مثلا در مناطق معدنی صنعت معدن به طور قطع دارای اهمیت است و در مناطق بندری تجارت.
همچنین سعی کنید در یادگیری مطالب جغرافی به رابطه های موجود میان عوامل و پدیده های طبیعی، اقتصادی، انسانی یا فرهنگی پی ببرید. به این ترتیب متوجه می شوید که اساس کار را باید بر درک رابطه علت و معلولی میان این پدیده نهاد. درک رابطه علت و معلولی میان عوامل وپدیده های مورد بررسی در جغرافی، این درس را جذاب و دلنشین می کند.

توجه به تصاویر و نقشه ها
به نقشه ها و تصاویر موجود در کتاب توجه کنید. حالا شاید بپرسید چگونه نکات نقشه ها و عکس ها را به خاطر بسپاریم. برای شما توضیح می دهیم. شما باید سعی کنید به تصاویر و نقشه ها هم مانند متن درس نگاه کنید. یعنی سعی کنید نکات آن را پیدا کنید، با علامت گذاری آن ها را برای خود مشخص تر کنید، آنها را دسته بندی کنید و در نهایت به خاطر بسپارید. توجه به تصاویر و نقشه ها به یادگیری بهتر شما کمک می کند. همچنین این قسمت در کنکور و امتحانات نهایی بسیار مهم است.

طرح سوال برای خود
هنگام مطالعه درس جغرافیا برای خود سوال طراحی کنید و پاسخ آن را در کتاب درسی مطالعه کنید. متن کتاب جغرافیا را کامل و با در نظر گرفتن همه جوانب مطالعه کنید. جغرافیا از دروسی است که قابلیت طراحی همه نوع سوالی را دارد. پس با طرح سوال برای خود، ذهنتان را فعال تر می کنید و برای رو به رو شدن با انواع سوالات آماده تر می شوید.
 
مرورهای به موقع
و آخرین و مهم ترین قدم در یادگیری جغرافیا، انجام دادن مرور های به موقع است. سعی کنید طبق منحنی فراموشی و به روش درست، برای این درس مرور انجام دهید تا از مطالعه و روش مطالعه جغرافیا که برایتان توضیح دادیم، نتیجه بگیرید.

چگونه جغرافیا را صد بزنیم؟ روش مطالعه جغرافیا برای کنکور
تاریخ و جغرافی ۳۰ سوال در کنکور سراسری را به خود اختصاص می دهند. از آنجایی که این سوالات نیازمند حل کردن، تفکر یا تحلیل آنچنانی نیستند، در مدت زمان کوتاهی به آنها پاسخ خواهید داد اما بخشی از دانش آموزان هستند که اطلاعات عمومی بسیار قوی در این مباحث دارند به طور مثال میتوانند با مراجعه به اطلاعات خود در درس تاریخ ترتیب رخ دادن اتفاقات در یک بازه زمانی را تاحدودی به خاطر بیاورند. اگر از این دسته از دانش آموزان هستید: بله، زمان را در نظر بگیرید. اگر از این دسته نیستید فقط مواظب باشید زمان خیلی زیادی را صرف حل کردن این سوالات نکنید. ضمن اینکه وقت گذاشتن زیاد شما ممکن است شما را به غلط زدن نیز بیاندازد.

چرا باید جغرافیا بخوانیم؟
هر ساله 15 سوال از کنکور سراسری مختص به درس جغرافیا است که در مجموع با تعداد سوالات تاریخ 30 سوال کنکور را تشکیل میدهند. بسیاری از دانش آموزان درس جغرافیا را همانند درس تاریخ حفظ میکنند(هر چند که این روش غلط است) و یا روش های مطالعه ای را که در درسهای دیگر استفاده می کنند در این درس پیاده می کنند. اما بر خلاف این شیوه باید بدانید که مطالب جغرافیا حفظ کردنی نیستند و دانش آموزان در واقع باید آنها را بفهمند. فهمیدن این درس به شما کمک میکند که مطالب درحافظه بلند مدت شما بماند و کمتر باعث فراموشی آن بشود.این کار به عملکرد شما در آزمون کمک خواهد کرد.