هر کدوم از ما توی مدرسه و موقع امتحان دنبال کلی راه حل هستیم که چجوری درس بخونیم تا خوب یاد بگیریم یا این که چه ساعتی درس بخونیم بهتره؟ شاید این روش ها جواب بده ولی نه همیشه. مهم اینه ما بفهمیم چطور یک مطلب رو یاد می گیریم. دیدین روز امتحان، هر کدوم از بچه ها یه جوری داره درس میخونه. یکی راه میره، یکی بلند بلند تکرار میکنه، یکی دیگه مطالب و به زور برای یکی توضیح میده، یکی شکل های کتاب رو میخونه و... توضیحی که باید بدم این که دوستای عزیزم ما هر کدوم با توجه به ویژگی های شخصیتی مون روش یادگیری یا به اصطلاح سبک های یادگیری متفاوت داریم. به نظرتون اگه دقیقا مثل یه دانش آموز خیلی موفق درس بخونید چی میشه؟ احتمالا هیچی چون شما باید سبک یادگیری مربوط به شخصیت خودتون رو پیدا کنید.
شناخت این سبک ها از این جهت مهمه که اگه ما بدونیم چجوری درس بخونیم بیشتر مشکلاتمون حل میشه؛ دیگه موقع درس خوندن کسل نمیشی، زمان کمتری برای درس خوندن میزاری، مبحث بیشتری از هر درس میتونی بخونی و کلی پیشرفت های دیگه... خب قرار نیست همه ی آدم ها شبیه به هم باشند ممکنه چند تا از آدم ها کنار هم باشن حتی نابغه هم باشن ولی از نظر یادگیری مطالب هر کدوم متفاوت باشن و اصلا هم شبیه به هم نباشند. تا حالا به این دقت کردین که سر کلاس موقعی که معلم درس میده، تو چجوری درس رو میفهمی؟ مثلا باید فقط گوش کنی یا بنویسی یا هر دو با هم یا این که مثلا حتما باید با شکل توضیح داده بشه؟ هر کدوم از ما با توجه به ویژگی های شخصیتی از طریق حواس مختلف یادگیری های مختلفی هم داریم؟
تیپ های متفاوتی از دانش آموزان وجود دارد که طبق نظریه وارک به چهار گروه تقسیم می شوند:
سبک یادگیری دیداری
سبک یادگیری شنیداری
سبک یادگیری نوشتاری
سبک یادگیری حرکتی
شناخت سبک های یادگیری
سبک یادگیری دیداری
کسایی که جزو این دسته هستند از راه دیدن مطالب رو بهتر متوجه میشن، یعنی بیشتر سعی میکنن بین متن کتاب با نمودار و تصاویر کتاب ارتباط دیداری برقرار کنند و به راحتی مطالب رو در حافظه ثبت کنند. اگه خیلی تند تند صحبت می کنی و دقت نداری روی کلمه ها، توی حرف دیگران میپری، حتما باید ببینی تا یاد بگیری، تو هم جزو این دسته هستی. بهترین روش برای یادگیری تو اینه که هر مطلبی که یاد می گیری به شکل نمودار ترسیم کنی یا یک شکل ذهنی براش بکشی تا بتونی بهتر یادش بگیری. مثلا اگه تو میخوای لغت درس زبانت رو حفظ کنی برای خودت کارت های تصویری درست کن!
سبک یادگیری شنیداری
تا حالا به این دقت کردین که بعضی از دوستاتون موقع درس خوندن مطلب رو بلند تکرار میکنن. افراد دارای سبک یادگیری شنیداری از راه شنیدن بهتر مطالب رو یاد می گیرن. شمرده شمرده صحبت میکنی؟ خوب به حرف دیگران گوش میدی؟ ترجیح میدی به جای این که درس رو بخونی یکی برات توضیح بده؟ وقتی درس رو گوش بدی بهتر یاد میگیری؟ باید بگم که اگر جوابت به سوال های بالا مثبت هستش تو جزو سبک شنیداری هستی و برای این که راحت بتونی مطالب و یادبگیری با بلند تکرار کردن مطالب برای خودت یا درس دادن و توضیح دادن مطالب برای دیگران یا خودت یادگیری رو برای خودت راحت تر کن. البته بعضی از منابع نوشتن که این دسته چون هوش موسیقایی بالایی دارن موسیقی هم به یادگیری شون میتونه کمک کند. با مثال قبلی همون لغات زبان توضیحش میدم براتون مثلا اگه فردا امتحان زبان داری به جای استفاده از فلش کارت، مکالمه گوش کن یا صدای خودت رو ضبط کن و بعد گوش کن. در نظریه ی دیگه به این سبک یادگیری سبک یادگیری منطقی میگن که 65 درصد یادگیرنده ها رو تشکیل میدن. از کارهای عملی و منطقی خوششون میاد.
سبک یادگیری نوشتاری
کلا اگه تو جزو این دسته از دانش آموزان هستی دوست داری موقع درس خوندن و یادگیری مطلب هم به متن کتاب نگاه کنی یا نکات رو یادداشت کنی. این گروه دوست دارند کتاب بخونن تا این که داستان بشنون! شما جزو دانش آموزایی هستی که حتما باید نکات و یادداشت کنی تا یاد بگیری؟ حتما باید کتاب و بخونی تا متوجه مطلب بشی؟ از نوشتن خوشت میاد؟ اگه اینطور هستی پس تو هم جزو این دسته ای که کلی دفتر های رنگارنگ داری که اکثر مطالب رو داخلش نوشتی. آیا بهترین جزوه نویس کلاسی؟ پس بدون تردید سر کلاس که معلم درس میده باید نکته برداری کنی یا موقع خوندن درس خلاصه نویسی کنی این یه راه خوب برای این هست که بتونی بهتر یادبگیری. البته این نوشتن یا نکته نویسی رو باید به روش خودت انجام بدی تا بیشترین یادگیری رو برات رقم بزنه. در یه نظریه به این ها یادگیرنده های درونگرا هم میگن که 40 درصد از یادگیرنده ها هستن. از کارهای بدون سر و صدا و از تنها کار کردن هم لذت می برن.
سبک یادگیری حرکتی
شاید سبک های قبلی رو اسمش رو شنیده بودین ولی این رو نه. این افراد عاشق فعالیت ها فیزیکی هستند. اون ها وقتی چیزی رو میبینن باید لمسش کنن تا بتونن درکش کنن. دیدین بعضی از دوستاتون رو حتما تو کلاس شیطونن و کارهای عجیب تو کلاس انجام میدن یا بعضیا که عاشق باز کردن پیچ و مهره اسباب بازی هستن. ولی واقعا اونها نه شیطونن نه پر انرژی فقط با حرکت و فعالیت یاد می گیرند. آیا حتما باید هم ببینی هم بشنوی هم لمس کنی تا بتونی یاد بگیری؟ کارهای عملی سر کلاس رو بهتر یاد می گیری؟ دوست داری هر چیز جدید رو تجربه کنی و از نزدیک ببینی؟ اگه جزو این دسته هستی باید از درس برای خودت معما و بازی درست کنی تا یادگیریت بره بالا. البته به این ها یادگیرنده های برونگرا هم گفته می شود که از کارهای گروهی لذت می برند، از منابع خارجی ایده می گیرند. حتما باید تجربه کنند تا یادبگیرن. این یادگیرنده ها 60 درصد از جامعه رو تشکیل می دهند. مثلا برای یادگرفتن لغت های زبان از روش بازی لغت استفاده کن.
تشخیص تیپ شخصیتی
شاید به نظر تو بعد از خوندن این توضیح ها یه ذره سخت بشه فهمید که چجوری یاد میگیری؟ حتما الان داری میگی که من خب گوش میدم هم خوب میفهمم ولی وقتی کار عملی داریم و با شکل بهم توضیح میدن هم تو یادگیریم تاثیر داره؟ حالا من جزو کدوم دسته هستم؟ تحقیقات و شواهد نشون داده که ما تلفیقی از همه ی این گروه ها هستیم. ولی هر کدوم از ما یکی از این روش ها بهتر برامون جواب میده و یادگیری رو بیشتر تحت تاثیر قرار میده. و همین باعث تفاوت ما میشه.
با خواندن این مثال و روشی که به نظرتون بهتر می تونید یادبگیرید تقریبا می تونید بفهمید که کدوم روش براتون بهتر هستش؟ فرض کنید امروز کلاس زیست شناسی دارید و معلم قراره مبحث مغز رو بهتون یاد بده به نظرتون چطوری بهت آموزش بده خوب یاد می گیری؟ شما رو به آزمایشگاه ببره و مغز گوسفند رو براتون توضیح بده و اجازه بده شما لمسش کنید و از نزدیک یاد بگیرید؟ نه توی کلاس با عکس بهتون آموزش های لازم رو بده؟ یا اگر شما به هر کدوم از این دو روش بالا باشه به مطالب فقط گوش می دید؟ در هر صورت تو چه در آزمایشگاه باشی چه در کلاس درس و با تصویر بهت یاد بدن باید متن کتاب رو ببینی و از نکات یادداشت برداری کنی؟ جواب شما به هر کدوم از این سوالات تا حدودی می تونه نشون بده که چه سبک یادگیری بر اساس شخصیت داری.
تیپ های شخصیتی بر مبنای نظریه یونگ
ولی سبک های یادگیری فقط این هایی که اشاره کردیم نیست. در نظریه یونگ هم با توجه به ویژگی های شخصیتی سبک های متفاوتی داریم. یونگ 4 کارکرد برای روان ما تعیین کرده:
برونگرایی در مقابل درونگرایی
حس در مقابل شهود
تفکر در برابر احساس
قضاوت در مقابل ادراک
یونگ میگفت که شخصیت ما تلفیقی از این کارکرد ها هستش. هرکدوم از این ویژگی ها به ما نشون میده که ما چجوری با دنیای بیرون ارتباط برقرار می کنیم.
سبک یادگیری برونگرا
این سبک عاشق این هستش که از دیگران ایده بگیره، کارهای گروهی رو دوست داره، اگه تو دانش آموزی هستی که دوست داری به بقیه درس رو توضیح بدی یا توی کارهای گروهی کلاس لذت میبری پس جزو این دسته هستی. تقریبا 60 درصد یادگیرنده ها برونگرا هستند. در کل بخوایم خصوصیات این گروه رو بگیم:
از کار گروهی لذت میبرن
از بیرون ایده میگیرن
رهبری دوست دارن
سبک یادگیری درونگرا
بر عکس چیزی که همه فکر میکنن درونگرا ها هم اجتماعی هستن ولی دوست دارن خودشون مشکلشون رو حل کنن. عاشق این هستن که تنها مطالعه کنند. 40 درصد از یادگیرنده ها درون گراها هستن. خصوصیات این گروه:
دوست دارن تنهایی درس بخونن
دوست دارن جاهای ساکت درس بخونن
دوست دارن بیشتر گوش بدن و نگاه کنن
جواب سوالاشون و خودشون پیدا میکنن
سبک یادگیری حسی
این تیپ شخصیتی بیشتر دوست دارن کارهای فیزیکی انجام بدن و همه چیز رو تجربه کنند. زود با هر شرایطی وفق پیدا می کنن. 65 درصد از یادگیرنده ها رو تشکیل میدن. مشخصات سبک های یادگیری حسی:
برای این که یادبگیرند از تجربه استفاده می کنن
دوست دارن محیط اطرافشون رو ببینن
تمرکزشون روی حال هست
این دانش آموزان با این سبک یادگیری مثل سبک های یادگیری حرکتی درس رو یاد می گیرند
سبک یادگیری شهودی
این سبک 35 درصد یادگیرنده ها رو تشکیل می دهد. دوست دارن کارها رو کم کم انجام بدن و وقتی درس میخونن مطلب رو به طور کلی میفهمن تا این که جزئیات یادشون بمونه.
سبک یادگیری متفکرانه
این سبک خیلی به عقل و منطق علاقه دارن، هر تصمیمی میگیرن براساس عقلشونه. مثل این که چون میدونه فردا امتحان داره منطقی اینه که درس بخونه تا فیلم تماشا کنه. 55درصد پسرها و 35 درصد دخترها این سبک یادگیری رو دارن.
سبک یادگیری احساسی
بر عکس شخصیت های متفکرانه بیشتر بر اساس احساس خودشون تصمیم میگیرن. 45درصد پسرها و 65درصد دختر ها این تیپ شخصیتی رو دارن.
سبک یادگیری قضاوتی
خیلی کارهاشون با برنامه هستش وقتی هم یه کاری رو میخوان انجام بدن کلی مطلب راجع بهش پیدا می کنن. 45 درصد از آدم ها سبک یادگیریشون قضاوتی هست.
سبک یادگیری ادراکی
این سبک از اون دسته هستن که هر کاری رو شروع می کنند به پایان نمی رسونند. بعدش هم یهو تصمیم میگیرن یه کاری رو انجام بدن. 55 درصد از مردم این سبک یادگیری رو دارند.
کلام آخر...
همه افراد یاد می گیرند ولی با سبک های متفاوت. پس اگه کسی سر کلاس وقتی معلم توضیحاتی میده ولی متوجه نمیشه یا دیرتر متوجه میشه خنگ نیست باید سبک یادگیریش رو تغیر بدیم تا بتونه به راحتی مطالب رو یادبگیره. برای تشخیص این سبک های یادگیری از پرسشنامه های مخصوص می تونیم استفاده کنیم.
