به بیان ساده تصمیم گیری یعنی انتخاب یک چیز از بین چند چیز. مثلا اگر می خواهید تفریح کنید می توانید از بین سینما رفتن، به منزل اقوام رفتن یا در خانه ماندن و تلویزیون نگاه کردن یکی را انتخاب کنید و تصمیم بگیرید چه کاری می خواهید انجام دهید. یا در زمان انتخاب رشته از بین رشته های علوم انسانی، تجربی و ریاضی و یا هنر یکی را انتخاب کنید.
ما همیشه در حال تصمیم گیری در زندگیمان هستیم. از گرفتن تصمیماتی مثل الان چی بخورم؟ یا چی بپوشم؟ تا چه رشته ایی انتخاب کنم؟ وارد چه کاری بشوم و . . . اما حتی گاهی در تصمیم گیری های کوچک هم فکر ما درگیر ترس از پشیمان شدن، یا اشتباه تصمیم گرفتن می شود. یکی ازعوامل موفقیت تصمیم گیری مناسب است. تا انتهای مقاله همراه ما باشید تا درباره انواع تصمیم گیری و چگونگی تقویت مهارت تصمیم گیری بیشتر بدانید.
مهارت تصمیم گیری چیست؟
از آن جا که هر تصمیم گیری یک نتیجه در پی خواهد داشت به همین دلیل برای تصمیم گیری بهتر ما نیاز به مهارت تصمیم گیری داریم. مهارت تصمیم گیری به ما کمک می کند که از بین چند گزینه، مناسب ترین گزینه را انتخاب کنیم و دقت و توجه ما را در تصمیم گیری زیاد و میزان اشتباهات ما را کم می کند. افراد در حالت کلی به سبک های مختلفی تصمیم گیری می کنند، مثلا عده ای نمی توانند تنهایی تصمیم بگیرند یا بعضی خیلی سریع و بدون فکر کردن تصمیم می گیرند. در این مقاله به انواع سبک های تصمیم گیری اشاره خواهیم کرد.
انواع تصمیم گیری
تصمیم گیری احساسی
تصمیم گیری احساسی یعنی فرد تنها با توجه به احساس و هیجانی که در حال حاضر دارد و بدون این که فکر کند یا آینده نگری کند تصمیم می گیرد. مثلا ممکن است شما تحت تاثیر احساس لحظه ایی که از دیدن یک سریال درباره ی پرستاران یا دکترها دیده اید، تصمیم بگیرید که به رشته ی تجربی بروید در حالی که واقعا به طور دقیق رشته تجربی را بررسی نکرده اید.
اجتناب از تصمیم گیری
زمانی که شما اعتماد به نفس لازم را برای تصمیم گیری نداشته باشید، سعی می کنید تصمیم گیری خود را به تعویق بیاندازید و فکر کنید که خودش درست می شود.
تصمیم‌گیری ناشی از اضطراب
گاهی تصمیم گیری چنان احساس اضطرابی به ما می دهد که برای رهایی از این اضطراب ما فورا و بدون هیچ فکری تصمیم می گیریم. این تصمیم گیری فقط به دلیل فشاری است که برما وارد می شود.
تصمیم گیری وسواسی
افرادی که به شدت نگران از تصمیم گیری هایشان باشند و بترسند که اشتباه کنند، گزینه های انتخابشان را مدام بررسی می کنند و زمان زیادی را صرف ارزیابی گزینه ها می کنند، معمولا هم از تصمیم خود پشیمان می شوند.
تصمیم گیری مطیعانه
افرادی هستند که به دیگران اجازه می دهند که برایشان تصمیم گیری کنند. این افراد معمولا خودشان اعتماد به نفس کافی برای تصمیم گیری را ندارند و مسئولیت تصمیم گیری را برعهده دیگران می گذارند.
تصمیم‌گیری منطقی
در تصمیم گیری منطقی فرد ابتدا در مورد گزینه های موجود اطلاعات به دست می آورد، سپس به بررسی آن ها می پردازد و جوانب آن ها را می سنجد و با استفاده از تفکر منطقی دست به انتخاب می زند. این سبک تصمیم گیری یکی از مناسبترین سبک ها است.
عوامل موثر در تصمیم گیری اشتباه
نداشتن اطلاعات
اگر ما نسبت به چیزی که می خواهیم انتخاب کنیم یا گزینه های انتخابی اطلاعاتی نداشته باشیم، تصمیم گیری ما بی پایه و اساس خواهد بود.
اطلاعات زیادی
در مقابل نداشتن اطلاعات، داشتن اطلاعات زیاد هم ما را با مشکل مواجه می کند. گاهی فرد آن قدر اطلاعات دارد که مسئله اصلی بین اطلاعات گم می شود و فرد نمی تواند تصمیم بگیرد.
تصمیم گیری جمعی
تصمیم گیری جمعی بسیار مشکل است زیرا افراد هرکدام نظر خاص خودشان را دارند و سخت می توانند با همدیگر به توافق برسند.
منافع پنهان
گاهی وجود منافعی پنهان برروی تصمیم گیری ما تاثیر می گذارد. این منافع بیان نمی شوند و تشخیص آن ها سخت است اما روند تصمیم گیری ما را می توانند با مشکل رو به رو کنند.
وجود وابستگی
اگر شما وابستگی به شرایط موجود داشته باشید برایتان سخت خواهد بود که تصمیماتی را که باعث تغییرات می شوند بگیرید. مثلا اگر به خانه و محلتان وابسته هستید، تصمیم گیری درباره ی عوض کردن خانه برایتان سخت خواهد شد.
راه های تقویت مهارت تصمیم گیری
تصمیم خود را ارزیابی کنید
برای تصمیم گیری بهتر لازم است قبل از تصمیم گیری نهایی حتما فایده و عیب تصمیم مان را بررسی کرده باشیم. با این روش می توانیم با مواردی رو به رو شویم که می تواند تصمیم ما را عوض کند. مثلا در انتخاب رشته اگر ببینیم معایب و مزایای هر رشته چی هستند، می توانیم انتخاب بهتری برای آینده مان داشته باشیم. می توانیم در یک برگه مواردی که را در هر رشته باید بخوانیم را بنویسیم و با توجه به آن ها و توانایی خودمان تصمیم بگیریم که تحصیل در کدام رشته برای ما بهتر است.
گزینه‌ها را محدود کنید
یک راه برای تصمیم گیری و ارزیابی بهتر گزینه ها محدود کردن انتخاب هایمان است. هرچه گزینه های ما بیشتر باشد تصمیم گیری سخت تر خواهد بود. ارزیابی گزینه ها هم زمان بسیاری از ما خواهد گرفت. اما با تعداد محدود گزینه ها آرامش بیشتری در تصمیم گیری خواهیم داشت.
برای تصمیمات کوچک زمان زیاد نگذارید
اگر تصمیمی که می خواهید بگیرید جزئی و کوچک است مثل این که چی بخورم یا چی بپوشم زمان زیادی برای آن نگذارید. بسیاری از این تصمیمات اثر مهمی در زندگی شما ندارند.
تحقیق کنید
درست مثل زمانی که می خواهید یک موبایل یا کامپیوتر بخرید و از قبل درباره انواع و کاربرد و معایب و مزایای آن تحقیق می کنید، در مورد سایر تصمیمات مهم خود هم تحقیق کنید. تحقیق کردن رضایت شما را پس از تصمیم گیری در پی خواهد داشت.
مشورت کنید
قبل از تصمیم گیری بهتر است که با یک فرد آگاه مشورت کنید و درباره ی گزینه های تصمیمتان پرس و جو کنید. کمک گرفتن از یک فرد با تجربه و آگاه به گرفتن تصمیم درست کمک می کند. مثلا در هنگام انتخاب رشته می توانید از کسانی که در حال تحصیل در آن رشته ها هستند پرس و جو کنید یا از مشاوره تحصیلی خصوصی استفاده کنید تا بتوانید تصویر درست تری از انتخابتان بدست بیاورید.
اعتماد به نفس تان را افزایش دهید
با افزایش اعتماد به نفس، به دیگران اجازه نخواهید داد که برای شما تصمیم بگیرند. شما توانایی تصمیم گرفتن را در خودتان احساس می کنید و مسئولانه در این راه گام برمیدارید. اعتماد به نفس دانش آموزان یکی از مهم ترین مسائل در تصمیم گیری برای انتخاب رشته آن ها به شمار می رود.
هدف گذاری کنید
داشتن اهداف بلند مدت و کوتاه مدت می تواند مهارت تصمیم گیری در شما را تقویت کند. زمانی که شما هدفی دارید گزینه های انتخابی معین و محدودی خواهید داشت، بنابراین تصمیم گیری مناسب برای شما راحت تر خواهد شد.
تصمیم گیری در زندگی همه ما کار پراهمیت و مشکلی است و داشتن مهارت در تصمیم گیری یک امتیاز ویژه محصسوب می شود. تصمیمات ما زندگی ما را عوض می کنند و گاهی ما را دچار پشیمانی و ناراحتی می کنند. ترس از اشتباه کردن در انتخاب می تواند ما را به تصمیم گیری اشتباه برساند یا حتی مانع تصمیم گیری ما شود. و ما منتظر شویم که دیگران برای ما تصمیم بگیرند یا با این فکر که هرچه پیش آید خوش آید به مسیرمان ادامه دهیم. قطعا هیچ کدام از این موارد نمی توانند باعث موفقیت و پیشرفت ما در زندگی شوند و ما را به اهدافمان برسانند. بنابراین لازم است که ما مهارت تصمیم گیری مان را تقویت کنیم و با گام های محکم به جلو پیش رویم. آیا شما تجربه ای داشته اید که با تصمیمی اشتباه یک موقعیت خیلی خوب را از دست بدهید یا با یک تصمیم درست و منطقی به یک موفقیت بزرگ و شیرین رسیده باشید؟ تجربیاتتون رو با ما درمیون بذارید.
