اکثر دانش‌آموزان پیش از شروع امتحانات ترس از امتحان را تجربه می‌کنند. باید توجه کرد که برای داشتن نتایج مناسب و پشت سر گذاشتن رضایت‌بخش امتحان، باید بر ترس و اضطراب غلبه کرد؛ در ابتدا با عوامل ایجاد کننده ترس آشنا می‌شویم.
عوامل ایجاد کننده ترس از امتحان
ترس از فراموش‌کردن مطالب خوانده شده
سختگیری مدرسین در طی سال تحصیلی
انتظار بیش از حد والدین
عدم وجود خود باوری در فرد
نامشخص بودن سؤالات
روش‌های کاهش ترس از امتحان
۱. ایجاد محیطی آرام و به دور از تشنج:
علاوه بر تلاش والدین برای ایجاد چنین محیطی برای مطالعۀ فرزندان، فرزندان نیز بایستی کوشش نمایند.
۲. تنظیم برنامۀ خواب و استراحت:
برخی با این تصور که هنگام امتحانات برای مطالعۀ بیشتر اصلاً نباید خوابید و یا خیلی کم خوابید، خود باعث خستگی ذهنی و در نتیجه فراموشی بیشتر در مطالب خوانده شده می‌گردند. کاهش زمان خواب در حد متعادل مطلوب است، اما افراط در آن هرگز مفید نخواهد بود.
۳. پرهیز از کاهش تغذیه:
افراط و تفریط در تغذیه اثرات نامطلوبی در بر خواهد داشت. بایستی با خواب و استراحت کافی و نیز تغذیه مناسب، از لحاظ روحی و جسمی، خود را آماده امتحان کرد.
آماده‌شدن برای امتحان
۱. داشتن برنامه‌ریزی صحیح جهت مطالعه در طول سال تحصیلی و رعایت روش‌های صحیح مطالعه
۲. مطالب درسی را به‌تدریج و در طول زمان مرور کنید، نه اینکه در آخرین دقایق قبل از امتحان به مطالعه فشرده بپردازید.
۳. از یادداشت‌های خود ، یادداشت‌های فشرده‌ای بردارید، تا بازسازی ذهنی، رمزگردانی و مرور مطالب برایتان مفید واقع شود.
۴. سعی کنید به نوع آزمون پی ببرید، تا بتوانید مطالعۀ خود را متناسب با آن پیش ببرید.
۵. پرهیز از فشرده‌خوانی:
فشرده‌خوانی با مرور‌کردن مطالب متفاوت است. فشرده‌خوانی متضمن کوششی است برای یادگیری مطالب تازه بلافاصله قبل از شروع امتحان و یا به عبارتی آخرین کوشش‌های شخص در آخرین لحظات قبل از امتحان.
۶. تاکید بیشتر بر مطالبی که انتظار دارید جزء سؤالات امتحانی باشد:
می‌توانید محدودۀ سؤالاتی را که در امتحان مطرح خواهد شد، حدس زده و بیشتر به آن‌ها پرداخته شود. برای این منظور سؤالات امتحانی سال‌های گذشته کمک خواهند کرد. همچنین توجه به مطالب و موضوعاتی که استاد و یا معلم در کلاس درس بیشتر روی آن‌ها تکیه می‌کند.
۷. شرکت در جلسات آخر درس:
حتما در جلسات آخر درس پیش از امتحان در کلاس شرکت کنید. زیرا اغلب، مطالب مهمی را احتمال بیشتری در طرح سؤالات دارند، در جلسات آخر مرور و توضیح داده می‌شوند.
۸. پرهیز از اضطراب‌های متفرقه:
مثلا شب امتحان مسابقات فوتبال را دنبال نکنید. اگر امتحان قبلی رضایت‌بخش نبوده است، به آن نیندیشید و تحلیل امتحان قبلی را به فرصت مناسب خودش موکول کنید.
۹. داشتن تصور ذهنی مثبت از خود:
به جای پرداختن به جنبه‌های منفی، همواره یک تصویر ذهنی مثبت از خودتان داشته باشید و پس از تلاش کافی جهت مطالعۀ مطالب به موفقیت خود امیدوار باشید.
حال که برخی از عوامل کاهش اضطراب امتحان مطرح شدند، بایستی مواردی را در جریان امتحانات و هنگام پاسخگویی به سؤالات مد نظرمان باشد، که رعایت این موارد می‌تواند در موفقیت بیشتر و کاهش اضطراب نسبت به امتحان مؤثر باشد.
برخی از این موارد عبارتند از:
به موقع و سر وقت به جلسه امتحان بروید و پیش از آغاز امتحان با خاطری آسوده در جای خود مستقر شوید.
کلیه وسایل و ابزارهایی که در امتحان مورد نیاز است همراه خود به جلسه ببرید.
دستورالعمل‌ها را با دقت بخوانید و اگر دستورات شفاهی است، با توجه و التفات کامل به آن گوش دهید و عیناً همان کاری را که از شما می‌خواهند انجام دهید. در مورد سؤالات تستی، اگر نمرۀ منفی داشته باشند، حدس‌زدن کار عاقلانه‌ای نیست.
به زمان‌بندی سؤالات دقت کنید، تا با مشکل کمبود وقت مواجه نشوید.
اگر زودتر از زمان تعیین شده سؤالات را پاسخ دادید، عجله نکنید و مجدداً مروری داشته باشید.
خود را برای پاسخ گویی به هر گونه سؤالی آماده سازید، اما نه با این برداشت که باید صد درصد سؤالات را جواب دهید.
برای پاسخگویی به سؤالات به طرح چهار مرحله‌ای زیر دقت کنید:
ورقۀ سؤالات را نسبتاً با سرعت بخوانید و به تمام سؤالات که پاسخ آن‌ها برایتان روشن است جواب بدهید. برای این مرحله حداقل نیمی از وقت امتحان را در نظر بگیرید.
دوباره ورقه را بخوانید و به تمام سؤالات که تا آن موقع پاسخ‌شان به یادتان آمده است پاسخ دهید.
در نوبت سوم باید به تمام سؤالاتی که باقی‌مانده پاسخ دهید.
در نوبت چهارم یک بار دیگر نیز کنترل کرده و ببینید که آیا سؤالات را همان‌گونه که می‌خواستیم پاسخ داده‌ایم.
برای پاسخگویی به آزمون تشریحی پیشنهاد می‌شود، موضوع را به طور کامل یاد گرفته و پرسش را به دقت بخوانید.
قبل از اینکه شروع به نوشتن کنید، پاسخ خود را سازمان‌بندی کنید.
برای پاسخگویی به آزمون تستی پیشنهاد می‌شود
سؤالات ساده را جواب داده و از سخت‌ها بگذرید.
وقتی به سؤالات نیمه مشکل رسیدید، مقابل آن علامت (+) (در پاسخ‌نامه) به معنای قابل‌حل و در مقابل سوالات مشکل علامت (-) به معنای غیر‌قابل‌حل بگذارید.
وقتی تمام سؤالات در یک درس خاص را پاسخ دادید، به سراغ سؤالاتی بروید که جلوی آن‌ها علامت (+) گذاشته‌اید و سپس به سؤالاتی که علامت (-) دارند، پرداخته شود.
