اکنون که ماه‌ها، هفته‌ها و روزها برای کنکوری‌های عزیز، یکی پس از دیگری سپری شده‌اند و تقریباً دو ماه و نیم تا برگزاری آزمون سراسری باقی مانده است و روز برگزاری این آزمون، به سرعت فرا می‌رسد. حتماً احساس خاصی، توام با هیجان و بیم و امید، بسیاری از شما دوستان داوطلب را در برگرفته است. به این نکته توجه داشته باشید که در هر شرایط درسی که هستید، تنها چیزی که در حال حاضر باید به آن فکر کنید موفقیت است؛ فقط موفقیت و بس. مطمین باشید که دو ماه و نیم، به اندازه خود، فرصت زیادی برای جبران مشکلات و کاستی‌های درسی است و شما می‌توانید در این مدت، با کمی تلاش و همت بیشتر و یک برنامه‌ریزی منسجم و منظم، همه چیز را تغییر دهید؛ البته روی سخن ما با کسانی است که تا الان، تلاش چندانی برای موفقیت در آزمون سراسری نکرده و برنامه منظمی نداشته‌اند. ضمناً در میان داوطلبانی که کاملاً آماده‌اند نیز کسانی وجود دارند که هیجان خاصی داشته و مدام از خود می‌پرسند: آیا موفق می‌شوم؟ آیا می‌توانم به همه اهداف و آرزوهای خود برسم؟ آیا در سال تحصیلی جدید، در دانشگاه و رشته‌ای که تمایل دارم، مشغول به تحصیل می‌شوم؟ و …. همین نگرانی‌ها در چنین شرایطی باعث می‌شود که داوطلب نتواند به طور کامل از وقت و انرژی خود به طور کامل و خوب استفاده کند و بخشی از ذهن او درگیر مسایل آزار دهنده‌ای از این دست می‌شود.
در مقالات قبلی، در ارتباط با نحوه برنامه‌ریزی و درس خواندن برای داوطلبان مختلف، که در شرایط گوناگون درسی هستند، مطالبی را نوشتیم. در این مقاله، توجه همه شما داوطلبان عزیز را به نکاتی مهم راجع به استفاده از فرصت‌های باقی‌مانده جلب می‌کنیم تا با توجه به این نکات و اجرای آنها به موفقیت برسید. بخشی از مهم‌ترین نکات یاد شده، در ذیل آورده می‌شود:
الف- خدا را فراموش نکنید
توجه به خدا و کمک گرفتن از او در همه کارها، علاوه بر اینکه به ما آرامش می‌دهد، باعث ایجاد قوت و نیروی بیشتر ما در کارها می‌شود. ایمان داشته باشید که خدا در هر کار مثبتی که شما انجام می‌دهید، همراه و یاور شماست و به شما کمک خواهد کرد. حضور موفق در کنکور نیز یکی از این کارهاست. در کنار تلاش شما، خداوند خودش کارها را درست می‌کند؛ پس با توکل به او درس بخوانید و ایمان داشته باشید که همه چیز به بهترین شکل انجام می‌شود. اعتقاد به خداوند، به انسان سلامت جسم و روان می‌بخشد؛ زیرا دیگر دلیل بروز هیچ‌گونه نگرانی نیست و با ذکر فتن و دعا کردن، می‌توانید به راحتی بر ترس و اضطراب خود غلبه کنید.
ب- تفکر مثبت داشته باشید
یکی از مهم‌ترین اصولی که در سراسر زندگی و در همه کارهایی که شما عزیزان انجام می‌دهید، باید حتماً به آن توجه داشته باشید، این است که تفکر مثبت داشته باشید و از بروز تصویرها و تفکرات منفی در ذهن خودتان جلوگیری کنید. تصویرهای منفی موجود در ذهن، بر اراده‌های مثبت غلبه می‌کند و در نهایت شما را به پذیرش نتیجه‌های منفی می‌کشاند. پاک کردن ذهن از افکار و اندیشه‌های منفی، از مهم‌ترین و حیاتی‌ترین مسؤولیت‌ها در فرآیند کنکور است. همیشه و در همه مراحل، به خاطر داشته باشید که شما عضوی از این جهان بی‌کران هستید و باید به عنوان یک عضو، از دنیا و زندگی‌تان چیزهای گوناگونی بخواهید و سپس با انرژی سرشار و یقین به عملی شدن آن، نیت کرده و اهدافتان را در آغاز در مغز خود و سپس روی کاغذ پیاده کنید و هر روز آن هدف‌ها را تصور کرده و به عنوان دوست خود، در کنار خودتان احساس کنید.
«آیا واقعا می‌توانم با شرایطی که در حال حاضر دارم و مطالعه چندانی نداشته‌ام در کنکور موفق شوم یا رتبه خوبی به دست بیاورم؟» این سؤالی است که برخی از داوطلبان کنکور با ناامیدی از دیگران می‌پرسند و جوابی که می‌شنوند تاثیر عمیقی بر ذهن آنها می‌گذارد؛ چون باعث می‌شود که اعتماد به نفس و تفکرات مثبتشان تحت تاثیر قرار گیرد و آنها را در شرایطی قرار می‌دهد که بیشتر تلاش کنند یا دست از تلاش بردارند و با خود بگویند که «اگر نمی‌توانم، پس سال آینده کنکور خواهم داد.» من شرایط شما را نمی‌دانم و از توان علمی شما نیز بی‌خبرم، اما داوطلبانی را می‌شناسم که فقط در دو ماه آخر به صورت جدی مطالعه کرده و در انتهای کار، با بالاترین تراز در آزمون سراسری پذیرفته شده‌اند. اگر واقعاً مثبت اندیش باشید و با یک همت عالی، قدم در راه بگذارید، هر کسی که باشید و در هر کجای ایران که زندگی کنید، می‌توانید رتبه برتر کنکور شوید؛ پس در این روزهای باقی مانده تا برگزاری آزمون سراسری، ابتدا باید تلاشتان را بیشتر کنید و دوم اینکه اولویت خودتان را تشخیص دهید و بدانید که در این فرصت باقی مانده، اگر تنها بعضی از قسمت‌های دروس مختلف را که مهم‌ترند، مطالعه کنید، همین مطالعه می‌تواند شما را به موفقیت در این آزمون، نزدیک‌تر کند.
البته حتماً به خاطر داشته باشید که کامل خواندن دروس و صد در صد زدن تست‌های مربوط به هر درس، خواسته همه شما داوطلبان عزیز کنکوری است، اما کمال‌گرایی مطلق، خود می‌تواند باعث بروز احساس منفی و مخرب در ذهنتان شود. این موضوع با مثبت اندیشی تفاوت می‌کند. ضمناً به این نکته توجه داشته باشید که در بیشتر مواقع، صد در صد تست زدن صحیح همه دروس و حتی یک درس، امکان پذیر نیست؛ بنابراین، در مورد نتایجی که از خودتان توقع دارید، واقع بین باشید، و اگر در آزمون سراسری به این مشکل برخوردید، خودتان را نبازید و مطمین باشید که بقیه داوطلبان نیز گرفتار چنین مشکلی می‌شوند.
پ- آرامش خود را حفظ کنید
هر چقدر که برای کنکور زحمت کشیده و مطالعه کنید، اما آرامش نداشته باشید، هیچ فایده‌ای ندارد؛ زیرا ذهن شما، نه تنها به درس و آنچه می‌خوانید، توجهی نمی‌کند، بلکه با استرس و نگرانی، که شما برای خود ایجاد کرده‌اید، درگیر خواهد شد. ذهن در چنین شرایطی، پیوسته می‌کوشد تا با سردرگمی و پریشانی، به دنبال جواب سؤال‌های پر تنش شما باشد، و به این ترتیب از آنچه که مطالعه می‌کنید، مطالب بسیار کمی را به خاطر می‌سپارد. راه‌های مختلفی برای کسب آرامش وجود دارد، و همان‌گونه که در بالا نیز اشاره کردیم، مهم‌ترین آنها توکل به خدا و درخواست کمک و یاری از ذات متعال اوست.
یکی از کارهای دیگری که در این روزها می‌توانید انجام دهید، این است که ساعتی را در طول روز، به ورزش کردن اختصاص دهید؛ چرا که ورزش، تاثیر بسیار زیادی در کسب آرامش شما خواهد داشت و باعث می‌شود تا با حواس جمع به مطالعه خود ادامه دهید. احتمالاً عده‌ای از شما عزیزان با خود خواهید گفت که فعلاً برای ورزش کردن وقتی ندارم و برنامه‌ام نیز به اندازه کافی پر است؛ اگر این‌گونه هم باشد، اصلاً اشکالی ندارد و می‌توانید با تمرینات بسیار کوچکی، که وقت بسیار کمی را از شما می‌گیرد، باز هم به آرامش برسید. یکی از بهترین روش‌ها برای رسیدن به آرامش سریع، کشیدن نفس‌های عمیق است. روان‌شناسان معتقدند کسانی که تنفس عمیق دارند، از طول عمر بیشتر و از هیجان‌های عصبی کمتری برخوردارند.
تکنیک تنفس عمیق شامل سه مرحله است: ۱- دمِ عمیق که باید آهسته و آرام باشد و به صورت شکمی انجام شود؛ به صورتی که قسمت‌های تحتانی، قفسه سینه و حبابچه‌ها پر از هوا شود. تنفس عمیق و شکمی، دیافراگم را حرکت می‌دهد و این حرکت در حفره شکمی یک خلا ایجاد می‌کند که شتاب لنف را پانزده برابر می‌کند؛ در نتیجه، متابولیسم سلولی شما بهتر انجام می‌شود و شما شادابی، سر زندگی و انرژی فراوانی را در وجود خودتان احساس می‌کنید. ۲- نگهداری نفس که خیلی مهم است. وقتی شما هوا را در ریه‌های خود نگه می‌دارید، به کیسه‌های هوایی خود فرصت می‌دهید که تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن را به طور کامل انجام دهند. در تنفس‌های تند و سطحی، این تبادل خوب صورت نمی‌گیرد؛ چون شما به ریه‌های خود فرصت کافی برای انجام این کار نمی‌دهید. ۳- بازده عمیق که باید آهسته و آرام و از طریق بینی، هوا را خارج کنید؛اما در آخرین لحظات، دهان را باز کنید و هوای باقی مانده را با فشار و صدا بیرون دهید. این هوای باقی مانده، یکی از مهم‌ترین علل خستگی و استرس است. بازده عمیق را تجربه کرده و ریه های خود را از آخرین هوای مسموم نیز خالی کنید.
ت- همراهی والدینتان را از دست ندهید
علاوه بر داوطلبان، افراد دیگری هم هستند که پا به پای کنکوری‌ها، کنکور را به گونه‌ای دیگر تجربه می‌کنند و به اندازه خود داوطلبان نیز، درگیر کنکور و نگرانی‌های آن هستند. همراهی والدین با شما داوطلبان عزیز می‌تواند تاثیر بسیار مثبتی بر موفقیتتان داشته باشد؛ البته باید اشاره کنیم که این موضوع، یک ارتباط دو سویه است و هم والدین و هم داوطلبان، هر دو باید مراقب این رابطه باشند. به طور طبیعی، همه والدین آرزو دارند که فرزندان کنکوری آنها در رشته و دانشگاهی بسیار عالی درس بخوانند و موفقیت‌های بی‌نظیری را کسب نمایند؛ اما والدین باید توجه داشته باشند که این توقع آنها، اولاً متناسب با شرایط و توانمندی‌های فرزندشان باشد، و دوم اینکه باعث وارد آمدن فشار و استرس بر داوطلب و افزایش نگرانی‌های وی نشود؛ از طرف دیگر، دخالت‌های بی‌جا و دور از اصول آنها ممکن است داوطلبان را آشفته و سردرگم کرده و بازده و توان مطالعاتی آنها را کم کند.
والدین باید در چنین شرایطی، کوچکترین موفقیت‌ها و زحمت‌های فرزندانشان را تحسین کرده و به حساسیت‌های روحی داوطلبان در ماههای آخر باقی مانده تا زمان برگزاری کنکور توجه نمایند و بدون اطلاعات و یا صرفاً بر اساس برخی از شنیده‌ها قضاوت نکنند. در ماههای پایانی مانده به تا زمان برگزاری آزمون سراسری، داوطلبان، بیشتر وقتشان را منزل و در کنار خانواده می‌گذرانند؛ به همین دلیل، تاثیر سهم خانواده در موفقیت داوطلب در این مدت، دوچندان می‌شود. ایجاد فضایی امن و به دور از استرس، اضطراب و مقایسه با دیگران، می‌تواند انرژی داوطلبان را در این ایام دوچندان کند. مطرح کردن نقاط ضعفی که برای والدین و فرزندشان کاملاً روشن است، فقط انرژی منفی ایجاد می‌کند. والدین می‌توانند با انجام هر کاری، به فرزندشان نشان دهند که موفقیت او برایشان بسیار مهم است و او را باور دارند. احساس والدین با تمام کلمات و رفتارشان به فرزند منتقل می‌شود و فضای پر‌استرس و اضطراب کنکور، داوطلب را تا حد زیادی حساس می‌کند؛ پس اعضای خانواده باید مراقب این حساسیت داوطلب کنکوری خود و رفتارهایشان در مقابل او باشند.
به عنوان یک داوطلب، که در ماههای پایانی فرصت آمادگی برای کنکور به سر می‌برید، لازم است به نکات زیر توجه بیشتری داشته باشید:
۱- آرامش خود را بیشتر از گذشته حفظ کنید و با توکل به خدا و با نیروی بیشتر، قدم در ادامه راه بگذارید؛
۲- حتماً با برنامه‌ریزی جلو رفته و از کتابی به کتابی دیگر نپرید؛
۳- دروس مهم برای کنکور گروه آزمایشی خودتان را، که در آن گروه شرکت کرده‌اید، یعنی دروس با ضرایب بالا را، با اختصاص وقت بیشتری مطالعه کنید؛
۴- خلاصه‌های خود را بسیار مرور کنید و سعی کنید با کمی تحقیق ببینید که از کدام مبحث‌ها، سؤالات بیشتری می‌آید تا برای درس‌هایی که مطالعه آنها را تمام نکرده‌اید، حتماً آن مباحث را مطالعه کنید؛
۵- تست زدن را فراموش نکنید تا مطالب در ذهنتان بیشتر جا بیفتد؛
۶- روزانه به مدت سه ساعت، مطالعه دروس عمومی را در برنامه خود بگنجانید.
