درس خواندن و تحصیل هم مانند هر کار دیگر به یک برنامه ریزی درسی منظم و دقیق نیاز دارد . اینکه روزانه چند ساعت درس بخوانیم و چگونه برنامه ریزی کنم و چه درس‌هایی را بیشتر بخوانیم، دغدغه‌ها و سوالات متداولی هستند که اکثر دانش آموزان در برنامه ریزی درسی با آن مواجه میشوند.
در واقع بیشتر انرژی دانش آموزان صرف برنامه ریزی برای درس خواندن میشود که معمولا به خاطر نبود شناخت کافی از خود و یا افراط در ساعات مطالعه و مشکلاتی از این دست در اجرای آن موفق نمی‌شوند.
درس خواندن و تحصیل هم مانند هر کار دیگر به یک برنامه ریزی درسی منظم و دقیق نیاز دارد.
برنامه ریزی در واقع استفاده بهینه و مفید از زمان و وقت است به خصوص در مواقعی که وقت کم و کار زیاد داریم برنامه ریزی بهترین روش عبور و نتیجه دادن از یک کار است.
فواید برنامه ریزی درسی
الف) اهدافتان مشخص میشود
وقتی شما تصمیم می‌گیرید یک برنامه ریزی تحصیلی برای خودتان تهیه کنید و با برنامه درس بخوانید؛ شناخت خوبی از هدف‌های کوتاه مدت و بلند مدت خودتان بدست می‌آورید و می‌تواند آن‌ها را دسته بندی کنید.
ب) از اتلاف و هدر رفتن وقت جلوگیری می‌کند
همه ما می‌دانیم که وقت و زمان به چه اندازه در درس خواندن اهمیت دارد، برنامه ریزی به ما کمک می‌کند که از هدر رفتن وقتمان جلوگیری کنیم و استفاده بهتری از زمانی که در اختیار داریم، ببریم. اهمیت این موضوع، در ایام امتحانات و درس خواندن برای کنکور چند برابر میشود. باید دقت کنیم که هرچه که قدر که زمان را ازدست بدهیم از موفقیت و رسیدن به اهدافمان دور خواهیم شد.
ج) مانع از اتلاف انرژی میشود
اگر ما یک برنامه ریزی اصولی و استاندارد داشته باشیم به ما کمک می‌کند تا بهترین و بیشترین استفاده را از نیرو و توان ذهنی خودمان ببریم و از تلف شدن انرژی و توان ذهنیمان جلوگیری کنیم. برای مثال جا دادن وقت‌هایی مناسب برای استراحت در بین مطالعه درس خواندن در بازه‌های زمانی استاندارد و مناسب بازده مطالعه و یادگیری را چند برابر می‌کند.
د) انگیزه و تلاشتان را بیشتر می‌کند
مسلما وقتی دانش آموزی با برنامه پیش برود بعد از گذشت مدتی شاهد پیشرفت خود خواهد بود و زمانی که می‌بیند تلاشش موثر و مفیدبوده و همه چیز طبق برنامه پیش می‌رود؛ میل و انگیزه اش برای درس خواندن بیشتر شده و باعث میشود تلاشش را افزایش دهد.
اصول برنامه ریزی استاندارد چیست؟
الف) تعیین و مشخص کردن هدف
برای برنامه ریزی در هر کاری ابتدا باید هدف‌های دقیقی را برای خود مشخص کنید. در برنامه ریزی تحصیلی هم همینطور است یعنی باید اهداف کوتاه مدت و بلند مدت خود را به طور کامل مشخص کنید. برای مثال هدف کوتاه مدت شما می‌تواند مطالعه و تست زدن فصل ۱ تا ۳ ریاضی باشد و هدف بلند مدتتان کسب رتبه خوب در آزمون سراسری و یا قبولی در کنکور کارشناسی ارشد باشد.
ب) زمان بندی کردن اهداف کوتاه و بلند مدت
باید مشخص کنید که هر یک از اهداف و برنامه کوتاه مدت را در چه زمانی انجام خواهید داد. مثلا جمع بندی چه درسی در چه زمانی به اتمام خواهد رسید.
ج) مطالعه درس‌ها به طور هماهنگ و موازی
بسیار پیش می‌آید که دانش آموزان در یک مدت تمرکز خود را روی یک یا دو درس متوجه می‌کنند؛ برای مثال در مدت یک هفته فقط آن‌ها را مطالعه کرده و درس‌های دیگر را کنار می‌گذارند. این روش نه تنها موجب خستگی ذهنی و بی رقبتی شما میشود؛ بلکه کیفیت مطالعه و بازده یادگیری شما را نیز کاهش می‌دهد. اما اگر مطالعه درس‌ها را به صورت موازی پیش ببرید مثلا دو یا سه درس را برای مدت زمان معین انتخاب و مطالعه کنید تنوع در مطالبی که مطالعه می‌کنید سبب خواهد شد از خستگی ذهنی جلوگیری شود و در نتیجه اشتیاق و بازده مطالعه را افزایش می‌دهد.
د) تناسب دروس در کنار تنوع
البته این تنوع باید با تناسب همراه باشد و انتخاب شما به گونه‌ای باشد که درس‌هایی را که در یک بازه زمانی مطالعه خواهید کرد با هم تناسب داشته و تداخلی در یکدیگر ایجاد نکنند. برای مثال مطالعه درس شیمی، فیزیک و ریاضی در کنار هم و همزمان توصیه نمی‌شود، زیرا به علت سنگینی مطالب و شباهت ساختاری این درس‌ها ممکن است باعث خستگی شما شود و بهتر است ترکیبی مناسب از دروس عمومی و تخصصی انتخاب کنید.
ه) استراحت کافی و خواب مناسب
در مطالعه پیوسته و زمانی که شما تمام وقت مطالعه نمی‌کنید علاوه بر استراحتی که هر ۴۵ دقیقه یا حداکثر ۷۵ دقیقه یک بار برای خود در نظر می‌گیرید؛ هر چند ساعت یک بار نیز باید مدت زمان طولانی تری برای یک استراحت ۳۰ الی ۴۵ دقیقه‌ای منظور کنید و همچنین بایستی استراحتی با مدت زمان بیشتر و تفریحاتی مختصر را که سبب افزایش روحیه و انرژی شما میشود در پایان هفته بگنجانید. خواب مناسب و به موقع هم از عواملی است که روانشناسان آن را از عوامل مهم در یادگیری و مطالعه به شمار می‌آورند.
