مهروماه

چگونه بخوانید که مفهومی باشد؟
سوال اینه: چگونه مفهومی درس بخوانیم یا همون چگونه مفهومی مطالعه کنیم؟
این را همه می‌دانند؛ حتی خود شما، همۀ دانش آموزان و کنکوری‌ها. منتهی تنها کسانی آن را اجرا می‌کنند (و همیشه اجرا می‌کنند) که از «خواندن» لذت می‌برند؛ کسانی‌که از درس خواندن برای کنکور نتیجه خواهند گرفت و بعد از هر بار خواندن انگار کوه کَندند، به قدری خسته اند با وجود لذتی که از خواندن برده‌اند.
. . . نبود؛ نگرد، نیست
همین اول خیالتان را راحت کنم؛ قرار نیست به شما فرمول یا روش عجیب و غریبی بگویم و اسمش را بگذارم روش مطالعه مفهومی. چرا؟
چون هیچ روش مطالعۀ مفهومی‌ای وجود ندارد که از من یا کسی دیگر بخواهیدش!
در این که باید طبق روش مطالعۀ درست بخوانید، شکی نیست. نکته اینجاست که «روش مطالعه» یک موضوع است و «کیفیت مطالعه» موضوعی دیگر؛ و در این بین «مفهومی» خواندن مربوط به «کیفیت مطالعه» است نه «روش مطالعه»!
رو راست باشیم
همۀ ما می‌دانیم کجای مطالعه‌یمان خوب خواندیم، کجا حواسمان پرت شد و کجا در بحر موضوع آن‌چنان غرق شده‌ایم که ....
همۀ ما می‌دانیم آنجا که حفظ می‌کنیم کجاست و آنجا که به نظرمان مهم نمی‌رسد و به سرعت از آن می‌گذریم، کجای دیگر مطلب است؟ یا آن جمله از کتاب که به نظرمان به همۀ متن می‌ارزد . . .
چکار کنید
انگار نه فقط سال کنکور و سال‌های دانش آموزی، بلکه این عادت همۀ عمر ماست که به دنبال راه میان‌بُر برای کارهای بزرگ و کوچک، ساده و دشوار هستیم.
حالا هم می‌خواهیم روش مطالعۀ مفهومی خواندن را بدانیم.
مطالعۀ مفهومی
روش مطالعه، یک امر درونی است که شخصی‌سازی شده به نسبت هر فرد است؛ ویژۀ هر انسانی که هر متنی را می‌خواند.
یعنی هر یک از ما وقتی مطلبی را می‌خوانیم -فارغ از اینکه کتاب درسی است یا غیردرسی- دقیقا همانجا که سرسری می‌خوانیم و رد می‌شویم، حفظ می‌کنیم و کنار می‌گذاریم:
دقیقا همانجا باید به خودمان بگوییم:
دست نگه دار. جلوتر نرو.
این بخش را خوب نفهمیدی ولی از آن عبور کردی.
این بخش را حفظ کردی؛ مگر این درس را باید حفظ کرد؟
این‌جای متن، نتوانستی با نویسنده همراه شوی، او بد نوشته یا تو سرسری خواندی
همین‌جاها باید به خودت توقف بدهی و به عقب برگردی. اگر خودت را ملزم به این کار کنی، می‌شود «مفهومی خواندن».
خلاصه اینکه
مفهومی خواندن، روش مطالعه نیست؛ کیفیت روش مطالعه است! همۀ ما خوب می‌دانیم هنگام خواندن یک موضوع کجا را خوب می‌خوانیم و کجا را نفهمیدیم ولی از آن عبور می‌کنیم. باید همانجا دیگر به خودمان اجازه پیشروی ندهیم