بسیاری از دانش آموزان فکر میکنند ذاتآ آدم حواس پرتی هستند در حالی که تمرکز حواس یک امر اکتسابی است و ذاتی نخواهد بود،
هر کس با هوش عادی خود میتواند به تمرکز حواس خیره کنندهای دست پیدا کند و تمام عوامل عدم تمرکز را از بین ببرد. البته حواس پرتی هیچ موقع به صفر نمیرسد، اما میتوان میزان آن را تا حد قابل ملاحظهای کاهش داد. عدم تمرکز حواس موضوعی است که بسیاری از دانش آموزان از آن رنج می برند و دلایل مختلف و متعددی دارد.
همان طور که می دانید، تمرکز حواس در هر کاری از جمله مطالعه و درس خواندن از ضروریات است. تمرکز حواس، حالتی ذهنی و روانی است که در آن حالت، تمام قوای حسی، روانی و فکری انسان روی موضوع خاصی متمرکز می شود و تضمین کننده امر یادگیری و انجام صحیح کارها و رهایی از خطرات احتمالی خواهد بود. در دنیای مدرن امروزی خیلی از موضوعات وجود دارد که باعث حواس پرتی میشوند و توانایی دانش آموز را برای تمرکز کردن به شدت کاهش می دهد، ظاهرا مقصر اصلی این افت تمرکز، فناوری و تکنولوژی است. گوشی هوشمند، تبلت و لپتاپ به راحتی توانایی مطالعه و متمرکز را از نوجوانان میگیرند. معمولا هنگام مطالعه عواملی که سبب حواس پرتی می شود شامل: شبکههای اجتماعی، تماسها، وبگردی بدون هدف، پیامک دادن، چک کردن ایمیل، تلویزیون، بحث و جدل، سر و صدا، خیال پردازی بیش از حد میباشد.
روش های مناسب برای افزایش تمرکز
تمرکز هنگام مطالعه برای هر دانش آموزی که میخواهد در مدت طولانی مطالعه کند بسیار مهم است. آنها باید یاد بگیرند که چگونه مدت زیادی مطالعه کنند بدون اینکه حواسشان پرت شود.
نکاتی که دانش آموزان برای افزایش تمرکز هنگام درس خواند باید به آنها توجه کنند عبارتند از:
۱. مکانی را برای مطالعه اختصاص بدهند در آن راحت باشند.
۲. در هوای سرد یا خیلی گرم توانایی تمرکز به شدت کاهش مییابد بنابراین محلی را انتخاب کنند که دمای مناسبی داشته باشد.
۳. محل مطالعهی خود را تمیز نگهدارند، کتابها و جزوات خود را مرتب کنند و فضایی را به آنها اختصاص دهند.
۴. ترجیحا در محل مطالعه تلویزیون در دسترس نباشد.
۵. کتابها، جزوهها مورد نیاز در دسترس باشد.
برای مقابله با عواملی که مانع تمرکز حواس می شود باید به راهکار خاص و مناسب با آن توجه نمود.
در عین حال نکات زیر می تواند به عنوان راهکارهای کلی، مؤثر واقع شود.
۱. در ابتدا و قبل از هر چیز، برای تمام فعالیتهای درسی و غیردرسی برنامه ریزی کنند، اوقات شبانه روز را در یک جدول زمانبندی شده از هنگام بیداری تا موقع خواب، یادداشت نموده و برای هر کاری، زمان خاص و مناسب آن را معین کرده و سعی کنند طبق همان برنامه تنظیم شده به انجام دادن همان فعالیت مشخص (کلاس، مطالعه، استراحت، عبادت، ورزش ) بپردازند. حتی زمان معین و مشخصی را در طول روز، برای اندیشیدن درباره موضوعات مختلف با تخیلات و افکار مزاحم، اختصاص دهند. این کار حداقل دو فایده مهم دارد: ابتدا نظم و انضباط در تمام فعالیتها حتی در اندیشه و افکارتان راه پیدا میکند که خود بسیار ارزشمند است و باعث میشود افکار مزاحم در هنگام مطالعه به سراغ دانش آموز نرود.
۲. اصول و قوانین لازم برای یک مطالعه سودمند را بشناسند و آن را به دقت رعایت نمایند. با مد نظر قرار دادن هدف خویش از مطالعه و درس خواندن، احساس نیاز به مطالعه را در خود شعله ور سازند.
به هنگام مطالعه یا حضور در کلاس، از افکار ناامید کننده، کسل کننده و غیرمنطقی بپرهیزید و همواره امید، قدرت و توانایی را در ذهن خود حفظ کنند.
۳. در صورتی که تعدد کارها و فعالیتهای غیردرسی، باعث عدم تمرکز میشود، آنها را به حداقل ممکن برسانند . اگر مشکلات شخصی، اجتماعی، خانوادگی باعث عدم تمرکز حواس می شود؛ بدانید که زندگی فردی هیچکس، خالی از مشکل نیست.
۴. در صورتی که موضوع یا موضوعات خاص و محدودی، باعث حواس پرتی میشود به دنبال راه حل مناسب آنها باشند؛ چرا که آن موضوع خاص، در حکم علت عدم تمرکز حواس آنها است، پس برای مقابله با آن باید ابتدا عامل اصلی را شناسایی کنند و در پی حذف یا تقلیل آن برآیند، ولی اگر موضوعات متعدد مختلف باعث حواس پرتی شود باید از آن ها دور شوید.