امتحانات نهایی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه پس از چند روز تاخیر در برگزاری، از روز ۵ خرداد آغاز می‌شود، از این رو با توجه به گستردگی جمعیت و اهمیت تاثیر نمرات در پذیرش افراد در دانشگاه‌های کشور به تشریح جزئیات برگزاری این آزمون‌ها می‌پردازیم.
امتحانات نهایی دوره دوم متوسطه از روز ۵ خرداد با حضور حدود ۲ میلیون داوطلب آغاز می‌شود و داوطلبان پس از چند روز تاخیر در برگزاری آزمون‌ها در حوزه‌های امتحانی حاضر می‌شوند.
هرچند که وزارت آموزش و پرورش اواسط اردیبهشت اعلام کرده بود که این امتحانات نهایی از ۳۰ اردیبهشت آغاز می‌شود اما با توجه به مشکلات فنی سامانه توزیع کارت ورود به جلسه داوطلبان، آغاز امتحانات نهایی به اول خرداد موکول شد.
اما برگزاری امتحانات نهایی پس از شهادت رئیس جمهور و همراهانش به دلیل اعلام عزای عمومی و حضور دانش‌آموزان و خانواده‌ها در مراسم تشییع پیکر این عزیزان به روز شنبه ۵ خرداد تغییر کرد و برنامه امتحانی جدیدی در اختیار دانش‌آموزان قرار گرفت.
امتحانات نهایی خرداد با توجه به مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی مبنی بر تاثیر ۵۰ درصدی سوابق تحصیلی در کنکور سراسری امسال حساسیت این امتحانات را دوچندان کرده است.
براین اساس، آموزش و پرورش پیشتر عنوان کرده که به منظور آمادگی بیشتر دانش آموزان بویژه پایه دهم و یازدهم که برای نخستین بار امتحان نهایی خواهند داشت، از نوروز ۱۴۰۳ فرصت‌هایی برای آمادگی دانش آموزان مهیا شده است به طوری که آشنایی دانش آموزان با طراحی سوالات انجام شد و در اختیار دانش آموزان قرار گرفت.
این درحالی است که برخی از دانش‌آموزان معتقدند که سوالات آزمون‌های نهایی دشوار است و با کیفیت تدریس معلمان در کلاس‌های درس مطابقت ندارد. آنها مدعی هستند که بسیاری از دانش‌آموزان المپیادی هم سطح سوالات را بالاتر از آموزش کلاسی می‌دانند، بنابراین نگرانی در خصوص طراحی سوالات و بعضا انتشار پرسش‌ها پیش از برگزاری آزمون را دارند.
ضرورت برگزاری آزمون استاندارد در طراحی، اجرا و تصحیحدر این راستا، محسن زارعی رییس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد: به دنبال برگزاری آزمون استاندارد در طراحی، اجرا، تصحیح و نمره دادن هستیم و حرکت آن از سال ۱۴۰۱ آغاز شده است.
وی ادامه داد: در مرحله طراحی سوالات، قرنطینه کامل طراحان سوال انجام می‌شود و در مرحله اجرا تمام پیش بینی‌های لازم برای تأمین امنیت آزمون‌ها انجام شده است و دستورالعمل حفاظت آزمون مصوبه شورای عالی امنیت کشور را دارد .
وی افزود: تأمین امنیت حوزه‌های آزمون توسط فراجا انجام می شود و در حوزه‌هایی که دانش‌آموزان حضور دارند نیازی به حضور فراجا نیست اما در حوزه‌هایی که مخصوص بزرگسالان است، حضور فیزیکی فراجا را داریم همچنین شاهد آماده باش امنیتی نیروهای انتظامی و پایداری آب و برق در روزهای برگزاری آزمون و پایداری اینترنت در حوزه‌های تصحیح هستیم.
وی خاطر نشان کرد: همه ظرفیت‌های آموزش و پرورش برای برگزاری امتحانات نهایی از مدارس تا دانشگاه فرهنگیان و سالن‌های ورزشی استفاده می‌شود.
زارعی ادامه داد: راهنمای عمل برای دانش‌آموزان همراه با توصیه‌ها درباره امتحانات نهایی منتشر شده و در اختیار مدارس قرار گرفته است و یک راهنمای عمل هم برای معلمان تدوین و ارائه کردیم.
چارچوب طراحی سوالات در اختیار دانش‌آموزان و والدین قرار گرفته است و دانش‌آموزان و خانواده‌ها نگران نباشند چراکه طراحی سوالات بر اساس کتاب‌های درسی است و معلمانی مانند معلم خودشان و براساس خزانه سوالاتی که موجود است، سوالات را طراحی می‌کنند .
وی ادامه داد: قرار نیست سختگیری بی مورد برای دانش‌آموزان انجام دهیم و در چارچوب کتاب درسی و درسی که معلم داده است، از او آزمون خواهیم گرفت و دانش‌آموزانی که به خوبی مطالعه کرده و دروس را یاد گرفته‌اند، موفق می شوند بنابراین نباید مطالعه برای امتحانات نهایی را به شب امتحان موکول کنند.
ایجاد سابقه تحصیلی کاربرد دیگر امتحانات نهایییکی دیگر از کاربردهـای نتایج آزمون‌های نهایی، ایجاد «سابقه تحصیلی» است که در کنار نتایج کنکور سراسری، در فرایند گزینش و پذیرش دانش‌آموزان برای ورود به مراکز آموزش عالی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
منظور از سـابقه تحصیلی، نمرات دروس عمومی و تخصصی در هر رشته تحصیلی در دوره دوم متوسطه است که آزمون آنها به شـیوه سراسری و نهایی برگزار شده باشد.
براین اساس، رتبه‌بندی داوطلبان ورود به مراکز آموزش عالی بر اساس «نمره کل» آنان انجام می‌شود که از دو قسمت تشکیل می‌شود:
۱- نمره سابقه تحصیلی: میانگین نمرات آزمون‌های نهایی است که توسط «مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش‌وپرورش» وابسته به وزارت آموزش‌وپرورش به‌صورت سراسری برگزار می‌شود.
۲- نمره آزمون اختصاصی (کنکور یا آزمون سراسری): میانگین وزنی نمرات دروس تخصصی آزمون سراسری (کنکور) است که سازمان سنجش آموزش کشور وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مسئول برگزاری آن است.
در این راستا، داوطلبان بدانند که معیار سنجش سوابق تحصیلی، تراز کسب شده براساس نمرات است، نه خود نمره. پس اگر در یک آزمون نمره خوبی کسب نکرده‌اند، نگران نباشند، چراکه ممکن است تمام دانش‌آموزان به دلیل ضریب سختی بالای پرسش در آن درس، عملکرد خوبی نداشته باشند و این موضوع باعث شود در نهایت، تراز فرد نسبت به سایرین مطلوب باشد.
در نهایت تجربه دانش‌آموزان سال‌های گذشته نشان می‌دهد که داوطلبان برای موفقیت در آزمون نهایی باید کتاب‌های درسی خود را دقیق و کامل مطالعه کنند. به این منظور همه محتوای کتاب درسی از جمله متن‌ها، فعالیت‌ها، تصاویر، سؤالات، آزمایش‌ها، نمودارها، تمرین‌ها و... را بیاموزند، به‌طوری که مطمئن شوند همه مفاهیم موجود در کتاب درسی را درک کرده‌اند و پاسخ سوالات و مسائل طرح شده در کتاب درسی را به‌درستی یادگرفته‌اند.
مکان و زمان آزمونآزمون نهایی در حوزه آزمون برگزار خواهد شد و احتمالا هر حوزه آزمون، مختص یک رشته تحصیلی است. از این رو امکان دارد دانش‌آموزی در دبیرستان خودش آزمون نهایی بدهد (در این صورت عوامل اجرایی خارج از کادر آموزشـی مدرسـه انتخاب می‌شـوند). یا به مدرسـه دیگری در همان ناحیه برود. آزمون مطابق با برنامه اعلام شده برگزار می‌شود. درب حوزه آزمون نیم ساعت قبل از شروع آزمون بسته خواهد شد و شرکت‌کنندگان باید پیش از آن در مدرسه حضور داشته باشند.
برگزاری آزمونپس از اتمام طراحی سوالات، فایل سوالات به‌صورت رمزنگاری شده برای رؤسای حوزه‌های برگزاری آزمون نهایی سراسر کشور ارسال می‌شود. کد و رمز سوالات، دقایقی قبل از آغاز آزمون به رؤسای حوزه‌های اجرا، ارسال می‌شود و تا زمان تکثیر سوالات نیز برای جلوگیری از افشای سوالات، اتاقی با عنوان قرنطینه تکثیر با حضور یکی از همکاران از نیم ساعت قبل از شروع فرآیند آزمون در نظر گرفته شده و در این مدت همکار مذکور به هیچ وسیله ارتباطی دسترسـی نخواهد داشـت.
فایل سـؤالی که رئیس حوزه دریافت و بارگیری کرده اسـت، در سیسـتمی که آفلاین بوده و به اینترنت وصل نیسـت در اختیار همکار مستقر در قرنطینه قرار می‌گیرد. سپس همکار مذکور پاکت پلمب شده رمز بازگشایی سؤال را از رئیس حوزه دریافت و پس از کنترل، به تعداد شرکت‌کنندگان تکثیر و داخل پاکت قرار داده و پس از پلمب، برای انتقال به سالن برگزاری آزمون به منشی تحویل می‌دهد.
در نهایت در انظار عمومی و با تأیید دانش‌آموزان، پاکت‌های پلمب شده سوالات، بازگشایی و برگه‌ها توزیع می‌شوند. لذا تا لحظه‌ای که پاکت سوالات باز نشود، به جز فرد یا افرادی که در قرنطینه هستند، هیچ کسی از سوالات باخبر نیست.
غیبت در آزمونبرای غیبت غیرموجه در آزمون‌های نهایی نمره صفر منظور خواهد شد و چنانچه دانش‌آموزی در آزمون‌های نهایی غیبت موجه داشته باشد آن درس از درس‌هـای وی حـذف خواهـد شـد. غیبـت در آزمـون نهایی خردادماه (موجه یا غیر موجه)، به منزله درج نمره خام صفر در محاسـبه نمره کل سـابقه تحصیلی است. دانش‌آموزان دارای غیبت موجه یا غیر موجه باید با رعایت سایر شرایط مجددا امتحان دهند. لازم به ذکر است که تنها نمره خردادماه به عنوان سابقه تحصیلی محسوب خواهد شد.
تخلفاتفعالیتهایی نظیر همراه داشـتن جزوه، یادداشـت و وسـایل غیرمجاز (تلفن همراه، بی‌سیم، ساعت هوشمند، وسایل ارتباط الکترونیکی، دستگاه‌های حافظه‌دار، اسـلحه (سـرد و گرم) و...) در جلسـه آزمون، علامت‌گذاری در برگه پاسـخ‌نامه، تقلب، رد و بدل کردن یادداشـت، تعویض اوراق آزمون یا پاسـخ‌برگ‌های مربوط، امحا و پاره‌کردن پاسخ‌برگ‌ها توسط دانش‌آموز، بیرون بردن برگه امتحانی، اخلال در نظم جلسه، خرید یا فروش سوالات آزمون یا پاسخ آنها، تبانی با داوطلبان یا افراد خارج از حوزه، افشای سوالات آزمون یا تلاش برای دستیابی و افشای آنها و... تخلف محسوب می‌شود و قانون برای هر کدام، مجازاتی تعیین کرده است.
تبصره «تک‌ماده»اگر دانش‌آموزی از مجموع دروس نهایی دوره دوم متوسطه در ۴ عنوان درسی، نمره ۷ کسب کند؛ یعنی در این چهار درس حد نصاب نمره قبولی را به دست نیاورد، در صورتی که معدل کل وی کمتر از ۱۰ نباشد، می‌تواند از تبصره یا همان تک‌ماده استفاده کند و از دوره متوسطه دوم فارغ‌التحصیل شود.
در نهایت امیدواریم که داوطلبان آزمون‌های نهایی با توکل به خداوند و حفظ آرامش خود، بتوانند نتایج دلخواه را در این امتحانات کسب کنند و هر کدام مسیر آینده خود و کشور را به درستی رقم زنند.
