سوالات ارسالی در دو مرحله توسط گروه‌های آموزشی و دبیرخانه کشوری دروس بر اساس استانداردها ارزیابی می‌شود و در نهایت در اختیار طراحان نهایی سوال قرار می‌گیرد. چنین ابزاری کمک می‌کند تا طراح، دانش‌آموزان سراسر کشور را مدنظر قرار دهد و سطح سوالات را متناسب طراحی کند. ما این کار را در خرداد و شهریور امسال انجام دادیم.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش، درباره کم‌وکیف برگزاری امتحانات نهایی و حفظ امنیت آن با توجه به تغییراتی که از سال جاری در برگزاری کنکور رخ داده و سهم سوابق تحصیلی به ۴۰ درصد رسیده است توضیحاتی ارائه و تاکید کرد که فرایند طراحی و ارسال سوالات امتحانان نهایی به گونه‌ای است که به هیچ عنوان لو رفتن سوال امکان ندارد.
محسن زارعی، در این باره اظهار کرد: از سوی افراد مختلف و حتی در جلسات مختلفی که داریم از سوی نمایندگان برخی دستگاه‌های اجرایی این موضوع مطرح می‌شود که آموزش و پرورش توان اجرایی کردن این کار را ندارد.
وی افزود: از دستگاه‌های دیگر می‌خواهم اگر هم ضعفی می‌بینند به آموزش و پرورش کمک کنند. مصوبه شورای عالی ابلاغ شده و امکان عقب‌گرد وجود ندارد و تنها باید کمک کنیم که کار به نحو احسن انجام شود.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش با بیان اینکه این در حالی است که سبقه برگزاری امتحانات در آموزش و پرورش بیش از دیگر سازمان‌های متولی برگزاری آزمون‌های مختلف در سطح کشور است گفت: آموزش و پرورش سال‌ها امتحانات نهایی را برگزار کرده و از قدیم‌الایام هم حساسیت روی امتحانات نهایی وجود داشته است و همه ما به خاطر داریم که سربرگ‌ها جدا می‌شد، حوزه امتحانی خارج از مدرسه دانش‌آموز بود و اطلاع نداشتیم تصحیح کجا انجام می‌شود. اینکه آموزش و پرورش نمی‌تواند امتحانات نهایی ایمنی برگزار کند صرفا یک گزاره کلی است که باید منتقدان آن را تفسیر کنند که منظورشان چیست.
زارعی در پاسخ به اینکه بخشی از این تشکیک در توانمندی آموزش و پرورش برای برگزاری امن و مورد اعتماد امتحانات نهایی به حواشی برگزاری امتحانات نهایی در سال‌های اخیر بازمی‌گردد؛ در برخی سال‌ها شاهد نشت سوالات امتحان نهایی و زیر سوال رفتن صحت امتحانات بوده‌ایم گفت: بله، امنیت آزمون‌ها موضوع حائز اهمیتی است. البته طی چندسال اخیر، پروسه ارسال سوالات آزمون به گونه‌ای انجام شده که لو رفتن سوالات امتحان نهایی را به صفر رسانده است.
وی افزود: فرایند برگزاری امتحانات نهایی ما سه بخش است؛ نخست طراحی و ارسال سوالات، دوم برگزاری امتحانات در حوزه‌های اجرا و سوم تصحیح اوراق در حوزه‌های تصحیح؛ در بخش نخست که طراحی سوالات است باید گفت که طراحان ما کاملا ناشناخته هستند و در طول سالیان گذشته نیز همینگونه بوده است. طراحان در فضای قرنطینه کامل ۴۸ تا ۷۲ ساعتی تا بعد از برگزاری آزمون، قرار دارند. ضمن اینکه یک بانک جامع سوال با عنوان بانک ابزارهای ارزشیابی راه‌اندازی شده و در دسترس طراحان قرار گرفته است.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش با بیان اینکه این سامانه در اختیار همه دبیران کشور قرار گرفته و بنای ما این است که توسعه یابد و در اختیار دانش‌آموزان و اولیای آنها هم قرار بگیرد تا آنها هم در طراحی سوالات سهیم شوند اظهار کرد: به این ترتیب هرکسی می‌تواند بر اساس بارم‌بندی و اهداف دروس که توسط سازمان پژوهش مشخص شده سوالاتی را برای آن بانک آماده کنند، با این اقدام بانک سوالات غنی سازی می‌شود.
زارعی ادامه داد: سوالات ارسالی در دو مرحله توسط گروه‌های آموزشی و دبیرخانه کشوری دروس بر اساس استانداردها ارزیابی می‌شود و در نهایت در اختیار طراحان نهایی سوال قرار می‌گیرد. چنین ابزاری کمک می‌کند تا طراح، دانش‌آموزان سراسر کشور را مدنظر قرار دهد و سطح سوالات را متناسب طراحی کند. ما این کار را در خرداد و شهریور امسال انجام دادیم.
وی به فرایند ارسال سوالات نیز اشاره و اظهار کرد: سوالات به صورت رمز شده برای حوزه‌های امتحانی ارسال می‌شود. این رمز پنج دقیقه قبل از شروع آزمون برای رئیس حوزه ارسال می‌شود؛ رئیس حوزه اجرا رمز را در فرمی ثبت و به اتاق تکثیر می‌فرستد. اتاق تکثیر هم که در قرنطینه کامل است، سوالات را تکثیر می‌کند و پلمب شده تحویل می دهد که در حضور دانش‌آموزان در سالن امتحانی گشوده شده و توزیع می‌شود.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش ادامه داد: در این فرایند به هیچ عنوان لو رفتن سوال امکان ندارد. آن اخباری که از نشت سوالات منتشر شد مربوط به زمانی پس از توزیع برگه‌ها بود که نگرانی ما هم هست و حتی یک مورد هم زیاد است. در اینجا دانش‌آموز با ابزارهای خاص که معمولی نیستند و ابزار جاسوسی‌اند، سوالات را برای بیرون ارسال می‌کند. برخی دانش‌آموزان هم فریب می‌خورند و متوجه نیستند که آسیب خواهند دید؛ زیرا گذشته از بار روانی و عذاب وجدانی که به همراه دارد، اگر این تقلب کشف شود نمرات تمام دروس‌شان "صفر" شده و از شرکت در نوبت بعدی امتحانات نیز محروم می‌شوند.
زارعی با تاکید براینکه حضور در جلسه آزمون باید با آرامش خاطر همراه باشد و چنین اقداماتی که برخی شبکه‌ها برای سودجویی انجام می‌دهند به روح و روان دانش‌آموزان آسیب می‌زند ادامه داد: البته انتشار سوالات آزمون، مسئله سازمان سنجش هم هست و آنها نیز با چنین مسائلی مواجه هستند. بخصوص آنکه آزمون‌های سراسری تستی هستند و به محض انتشار، رسیدن به پاسخ تستی آسانتر است تا تشریحی اما در مجموع تفاوتی ندارد و انتشار سوالات حتی اگر یک مورد هم باشد باز مسئله‌ساز می‌شود، زیرا معلوم نیست چه کسانی این پاسخ‌ها را دریافت کرده‌اند.
رئیس مرکز ارزشیابی و تضمین کیفیت نظام آموزش و پرورش با بیان اینکه راهکارهایی پیشگیرانه وجود دارد، اما اگر قرار باشد آزمون‌ها به طور کامل ایمن شوند باید دستگاه‌های مرتبط به کمک آموزش و پرورش بیایند، زیرا ما امکان رصد و برخورد با آن کانال‌ها و گروه‌های فعال در شبکه‌های اجتماعی که سوالات را منتشر می‌کنند نداریم گفت: باید دستگاه‌های انتظامی و امنیتی این کار را انجام دهند.
زارعی اضافه کرد: البته همکاری‌هایی وجود دارد اما باید توسعه یابد و نظام‌مند شود. در هیچ‌کجای دنیا نمی‌توان ادعا کرد که این اتفاقات به صفر رسیده اما خب وظیفه ما است که مانع شویم و پیشگیری کنیم. ما پیشگیری می‌کنیم اما اگر هم چنین اتفاقاتی رخ دهد حتما برخورد می‌کنیم.
وی با بیان اینکه چنین اتفاقاتی از روی غفلت رخ می‌دهد و دانش‌آموزانی که مرتکب تخلف و تقلب می‌شوند از دامنه‌های آسیب‌زای آن اطلاع ندارند گفت: برخورد با چنین تخلفاتی شدید است. طبق قانون اگر یک مورد تقلب در آزمون‌های سراسری که امتحانات نهایی هم جزو آنهاست کشف شود نمره صفر برای همه دروس منظور می‌شود. امسال مواردی را داشتیم که تقلب آنها کشف و نمره صفر برایشان منظور شد.
