هر انسانی دارای هیجان، احساسات، عاطفه و خلق است و مجموعه‌ی این مفاهیم، همان چیزی است که ما به عنوان «شرایط روحی» هر شخص به او نسبت می‌دهیم. گذر از شرح هر کدام از این‌ها، روشن کردن مفهوم هیجان و اشاره به اهمیت آن در زندگی روزمره، هدف مقاله‌ی این هفته‌ی ماست.
بیشتر مردم بر این باورند که هیجان، احساس فرد در هر لحظه است و از آن به عنوان تجربه‌ی احساسی یاد می‌کنند. ولی به طور خلاصه، هیجان را می‌توان مجموعه‌ای از احساسات، افکار، باور‌ها و رفتار‌های هر فرد در پاسخ به موقعیتی همراه با پاداش یا تنبیه احتمالی تعریف کرد. کنترل هیجانات و عواطف ما می‌تواند مسیر زندگی ما را به‌طور کلی عوض کند. یک ضرب‌المثل هندی است که می‌گوید: «عواطف خود را فتح کن، آن‌گاه دنیا را فتح خواهی کرد».
تنظیم هیجانات (Emotion Regulation) توانایی فوق‌العاده‌ای است که به عنوان یک قدرت ارزشمند بشری شناخته شده است. توانایی کنترل خشم، خارج‌شدن از یک وضعیت احساسی منفی (حال گرفته) یا کنترل اضطراب قبل از امتحان، همه مثال‌هایی از تنظیم هیجانات هستند. نکته‌ی مثبت این ماجرا این است که توانایی کنترل هیجان قابل یادگیری است و همه می‌توانند آن را کسب کنند. البته دستیابی به این توانایی ارزشمند، یک‌روزه امکان‌پذیر نیست و به تمرین و کسب آگاهی از آن نیاز دارد، پس زیاد عجله نکنید و صبور باشید.
مغز خود را به صورت یک ماهیچه در نظر بگیرید. شما با وزنه زدن و ورزش کردن ماهیچه‌ی بازوی خود را تقویت می‌کنید. با این کار علاوه بر افزایش حجم ماهیچه، توانایی ماهیچه‌ی شما نیز افزایش می‌یابد. مغز ما هم به تقویت نیاز دارد. نواحی‌ای در مغز وجود دارند که کنترل هیجانات ما به وسیله‌ی آن‌ها انجام می‌گیرد و برای دستیابی به این توانایی، باید این نواحی را تقویت کنیم. برای مثال اگر از دست غیر غالب خود (برای مثال دست چپ در راست دست‌ها) بیشتر استفاده کنید، یا وضعیت جسمانی خود را در طول روز پشت میز به طور مناسب نگه دارید (خمیده نباشید!)، نواحی کنترل مغز شما تقویت می‌شود و شما می‌توانید با بهره‌گیری از آن‌ها هیجانهای خود را نیز مدیریت کنید. اما راه‌های مستقیم‌تری نیز برای تنظیم هیجانات وجود دارد، برای مثال برای بهتر کنترل کردن هیجانات خود، سعی کنید آن‌ها را بیان کنید و حتی بنویسید. بنویسید الان چه اندازه ناراحت، خوشحال، مضطرب و ... هستید. با مطالعه و کسب آگاهی، جنس هیجانات خود را بهتر بشناسید تا حالات خود و دیگران را بهتر درک کنید. به‌این ترتیب با شناختن هیجانات و تفکیک آن‌ها از یکدیگر، خود به خود راه‌های کنترل آن‌ها را هم یاد خواهید گرفت.
تنظیم هیجانات، امسال که کنکور را پیش رو دارید بسیار ضروری است. نگذارید خستگی، استرس و افکار بیهوده و منفی بر شما غلبه کند و شما را از رسیدن به اهدافتان دور کند. سعی کنید زود قضاوت نکنید و از اتفاقات، تعبیر مثبتی داشته باشید. برای مثال نمره‌ی بد یک آزمون را به جای آن‌که به بخت بد خود (!) نسبت دهید آن را یک موقعیت برای پیداکردن نقاط ضعف خود بدانید. از شکست‌های خود در آزمون‌ها عبرت بگیرید و با برنامه‌ریزی برای آزمون‌های آینده، خود را برای موفق شدن در کنکور آماده کنید.
در آخر اینکه خواب خوب، تغذیه‌ی مناسب، ورزش، تفریحات سالم، مناسب بودن سطح قند خون و دوری از محرک‌ها و اتفاقاتی که خلق ما را پایین می‌آورند، در افزایش توانایی ما برای کنترل هیجانات بسیار مؤثر هستند.
مقاله مطرح شده از کتاب همراه من است!
